Бүтүн динләрин ичиндә јалныз Ислам дини елм вә әгл чәрчивәсиндә гурулмушдур. Гур”ани-Кәримә диггәт јетирдикдә ҝөрүрүк ки, Аллаһ-Таала кечмиш үммәтләрин тарихи үнваны илә верилән һекајәләрдә һәмин үммәтләрин хошбәхт вә ја фәлакәтә дүшмәләринин бир сыра амилләрин нәтиҹәсиндә мејдана ҝәлдијини ајдынлашдырыр. Елә амилләр ки, онлары әгли вә ја тәбии сәбәбләрдән һесаб етмәк олар. Гур”ани-Кәрим бәшәријјәт үчүн ҝәтирдији һәјат програмынын иҹтимаијјәтдә тәтбиг вә иҹра олунмасыны дүзҝүн вә әгләујғун сәнәд олмасыны сүбут едир, ағыл саһибләрини бу програм һаггында фикирләшмәјә, онунла таныш олмаға дә”вәт едир. Кечмиш милләтләрин хошбәхтлијә, сәадәтә чатмасы вә ја бәдбәхтлијә, фәлакәтә дүшмәсинин әсас сәбәби онларын табе олдуглары диндән асылы олуб. Гур”анын мүсәлманлара вә үмумијјәтлә бәшәријјәтә етдији мүраҹиәт, онлары дә”вәт етдији јол тамамилә мәнтигидир вә әгл онун сәһиһлијини вә мәнтиги олмасына шаһиддир.
Јалныз Гур”ани-Кәрим елм вә әглин мүһакимәсинә һәддиндән артыг архаланараг бујурур:
“Биз сизә бир китаб ҝөндәрдик ки, сизин (гәфләтдән вә јухудан) ајылмағыныз онун васитәсиләдир. Бу һагда өз ағлынызы ишләтмирсиниз?”[1]
Гур”ани-Кәрим өз һөкмләрини әгл әсасында билир. Башга ајәдә бујурур:
“Аллаһын јанында олан шејләр даһа јахшы вә даһа давамлыдыр. Өз ағлынызы ишләтмир-синизми?”[2]
Јенә бујурур:
“Елә бу ҹүр Өз ајәләримизи ағыллы гөвм үчүн шәрһ едирик.”[3]
Ҝөрүндүјү кими, јалныз бу китабын–Гур”анын иши әгл саһибләри иләдир.
Јенә бујурур:
“Һәгигәтән сајдыгларымыз шејләрдә ағыллы адамлар үчүн нишанәләр вардыр.”[4]
Һәгигәтләрин ашкар сурәтдә шәрһ олунмасы Әзиз Гур”анын хүсусијјәтләриндән, имтијазла-рындандыр вә бүтүн ашкар бәјандан мәгсәд инсан әглинин ҝүҹләндирилмәсидир.
“Биз ону әрәбҹә олан бир Гур”ани-Кәрим гәрар вердик ки, бәлкә сиз онда тәәггүл едәсиниз (ағлынызы ишә саласыз).”[5]
Гур”ани-Кәрим дәјәрләри әгл илә гијмәтләндирир. Әглсиз инсанлары кар вә кор адам һесаб едир, һәтта һејванлардан да алчаг дәрәҹәдә олдугларыны вурғулајыр:
“Аллаһын јанында бүтүн ҹанлыларын ән писи әгл гүввәсини ишә салмајан кар вә лал инсанлардырлар.”[6]
Һәтта әгл гүввәсини ишә салмајанларын илкин дујғу үзвләринә, илкин дәрракә васитәләринә шәклә јанашыр. Јенә бујурур:
“Онларын гәлбләри вар, амма онун васитәси илә дүшүнмүрләр; ҝөзләри вар, амма онунла ҝөрмүрләр; гулаглары вар, амма онунла ешитмирләр.”[7]
Башга бир ајә:
“(Онлар) кар, лал вә кордулар. Елә буна ҝөрә дә әглләрини ишә салмырлар.”[8]
Гејд олунан ајәләрдә, Гур”ани-Кәрим идрак не”мәтиндән мәһрум оланларын гулагларыны кар, ҝөзләрини кор, дилләрини лал вә гәлбләрини дәрк етмәјән һесаб едир. Доғурдан да әҝәр әгл гүввәси өз хүсусијјәтини јеринә јетирмәсә, башга сөзлә, өз функсијасыны итирсә, онда башга үзвләрин һеч бир фајдасы олмајаҹаг, һеч нәји һисс етмәјәҹәк.
Бу ајәләр әглин дәјәрини ачыгламагла јанашы, она гаршы лајигинҹә еһтирам гојур, диггәт јетирир.
Инсан вә әгл–сурәт вә маддәдир.[9] Инсаны башга варлыглардан ајыран фәсли (фәргләндириҹи әламәти) онун әглидир. “О адамын ки, әгли јохдур, демәли һеч нәји јохдур.” Әҝәр инсан бу бөјүк гүввәдән (әгл гүввәсиндән) мәһрум оларса, онда башга һејванларла һеч бир фәрги олмаз. Бу һалда онун варлыг аләминдәки гүдрәт нишанәләриндән бир әсәр-әламәт дә тапылмазды. Әҝәр инсан әгл гүввәсинә малик олмасајды, һәгигәтләр она мәҹһул галар, тәбиәтин сирләринә јол тапа билмәзди. Һәмчинин јарадылышын ән јүксәк сәвијјәсинә, варлығын ән шәрәфли мөвҹуду мәгамына чатмазды.
Аллаһ-Тәала инсана, Өз һикмәтинә әсасән, дүнјанын бүтүн мәҹһулларыны, хилгәтин сиррләрини ачмаг габилијјәтини (әглин васитәсилә) бәхш етди. Мәгсәди дә бүтүн каинатын онун мүгабилиндә рам олдуғу бир инсана ҝерчәклик бәхш етмәкдир. Гур”ани Мәҹид бу мәтләбә тохунараг бујурур:
“Ҝөрмүрсүнүз ки, Аллаһ јердә вә ҝөјләрдә нә варса, һамысыны сизин үчүн рам етмишдир?!”[10]
Демәли, өз әглләрини мәһв едән, јахуд онун үстүнү хурафат вә гөвми тәәссүбләрлә, шәһвәт вә ҹәһаләт пәрдәләри илә өртән шәхсләр Гур”анын бөјүк вә мүгәддәс мәгсәди илә–инсанын әгл гүввәсини ҝүҹләндирмәк вә дүнјаны онун ихтијарында гојмагла ајаглаша билмәзләр.
Ислам алиҹәнаб инсанлар јетишдирмәк үчүн бәшәрин әглини инкишаф етдирмәјә, ҝүҹләндирмәјә сә”ј ҝөстәрир, чалышыр ки, инсанларын фикир, дүшүнҹә вә идеолоҝијалары әгл меһвәриндә дөвр етсин, онун јол ҝөстәрәни, һидајәтчиси јалныз нур сачан әгл чырағы олсун. Нәтиҹәдә инсан өз шәхсијјәтини итирмәсин вә милләтләрин бәдбәхтлијинә, фәлакәтә дүшмәсинә сәбәб олмасын.
Бу барәдә дејилмәли сөз чохдур вә биз гыса шәкилдә ишарә едиб кечирик. Лакин чох-чох тәәссүфләнирик ки, дүнјанын бир чох зијалылары, елм хадимләри, хүсусилә бә”зи Ислам алимләри әгл гүввәсинин нуранијјәти илә халга чыраг олмаг јеринә, һәрислик, шөһрәтпәрәстлик вә ја мүхтәлиф тәәссүбләр вә јерсиз чарпышмаларын тә”сири алтына дүшәрәк, өз әглләрини шәһвәт, пахыллыг вә милләтчилијә алудә едир, нәтиҹәдә дә әглин һөкм етдикләринә лагејд галыр вә әһәмијјәт вермирләр.
Тарихдә растлашдығымыз Фир”он вә онун кими шәхсләрин әгли кәнара гојараг өз шәһвәтләри, нәфсани мејилләри илә әглә һаким кәсилиб, елә бу шәкилдә дә һөкмранлыг етмәләринин әсас сәбәби онларын халга Аллаһлыг етмәк фикриндә олмаларыдыр.
Китаб әһлинин алимләринин әглләринә дејил, јерсиз тәәссүбләрә алданмаларынын, өзләрини бу тәәссүбләрин әсири едиб, әглләрини мәһкум етмәләринин сәбәби бу иди ки, онлар Ислам һөкумәтинин гурулмасы илә өз ағалыгларыны, рәјасәтләрини әлдән верирдиләр.
Бундан әлавә, Фир”онун һөкумәт етдији зәманәдә, әрәб ҹаһилијјәт дөврүндә вә ја Исламын зүһур етдији дөврдә елм дүнјасы вә биликләрин интибаһы, нурлу әсри ҝәлиб чатмамышды. Буна ҝөрә дә шәһвәти әгл, тәәссүбү һәгигәт күрсүсүндә отуртмаг, ҹәмијјәти бир сыра ајинләрә вә мүхтәлиф хурафатлара инандырмаг мүмкүн иди.
Амма елмин инкишаф вә тәрәгги етдији индики заманда һамыны алдатмаг гејри-мүмкүндүр. Амма бә”зи мүртәҹе фикирли “алимләр” әгли идракын, һәгигәтләрин үстүнә галын тәәссүб пәрдәләри чәкмәк истәјирләр вә әглин һөкмүнә, идрака табе олмаг јеринә, әсассыз вә пуч идејаларын ардынҹа ҝедирләр. Мәҝәр гаранлыг вә тәәссүблү фикирләрлә аләмә ишыг сачан һәгигәт ҝүнәшини ҝизләтмәк олармы?! Һејрәтдә галмышам вә бу ҹүр јерсиз вә мә”насыз мүбаһисәләрә мәнтиги ҹаваб вермәјә һејфим ҝәлир!
Мән баша дүшә билмирәм ки, һансы әгли мәнтиглә писи јахшыја, фәзиләтсиз, шәхсијјәтсиз адамы фәзиләтли, шәрәфли инсана үстүн тутмаг олар?
“Һәмд вә сәна олсун о Аллаһа ки, фәзиләтдә аз олан шәхси ән фәзиләтли шәхсдән габаға кечиртди.”[11]
Биз баша дүшә билмирик ки, ҝөрәсән бә”зиләри һансы сәнәдә әсасән залым вә ҹаһилләри Аллаһ јолунда ҹиһад едән әдаләтли исанлардан, нурлу алимләрдән үстүн һесаб едирләр? Онлар бу нәтиҹәни Гур”ана истинад едәрәк чыхарыблар, јохса онларын әгли бу ҹүр һөкм едир? Ја тәәссүб әгли тар-мар едиб? Гур”ани-Кәрим белә бујурур:
“Аллаһ-Тәала Онун јолунда ҹиһад едәнләри, евләриндә отуруб ҹиһада ҝетмәјәнләрә үстүн едәрәк онлара бөјүк саваб вермишдир.”[12]
Сонра бујурур:
“Мәним әһдим (үммәтә рәһбәрлик вә имамәт) залымлара чатмаз!”[13]
Гур”ани-Кәрим чәкинмәдән фәрјад едир:
“Елм саһибләри илә елмдән хәбәрләри олмајан ҹаһилләр бәрабәрдирми?”[14]
Улул-Әмрә итаәт етмәји Һәзрәти Мүһәммәд (сәлләллаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм)-ә итаәт етмәклә јанашы бәјан едән, елми ҹәһаләтдән үстүн тутан, инсанлығы јүксәк шәрәф вә фәзиләтлә вәсф едән бир Китаб–Гур”ани-Кәрим гулдурларын, өзләринин Исламын чохлу һөкмләриндән, ајәләриндән мә”луматсыз олдугларыны играр едәнләрин һөкумәтини неҹә гәбул едә биләр вә онлары “Улул-Әмр” кими таныјар?
Әҝәр ајры-ајры шәхсләри һүрријјәтли вә азадә инсанларын ағасы Һәзрәти Әлијјибни Әбиталиб (әлејһиссалам)-дан үстүн тутсаг бу бизим әгл вә елмимиздирми, јохса бу һәгигәти данмаг вә пуч истидлаллары мәнтиг чәрчивәсиндә ҹилвәләндәрмәкдән башга бир шеј дејилдирми? Әҝәр Гур”ани-Кәрим өз програмларыны “Ислам” адландырырса, јә”ни ону һаггын гаршысында әглин сечдији јоллара тәслим олмаг һәр бир шәрәф вә фәзиләт мүгабилиндә һүзурунда тәвазөкарлыг санырса, онда бунун әксинә әмәл едән, фәзиләт мүгабилиндә тәвазөкарлыг јеринә тәкәббүр вә инадкарлыг едән шәхс Гур”ани-Кәрим вә әгл гаршысында тәслим олур, јохса тәәссүбүн ҹајнаглары алтында әсир олур?
Әҝәр һансыса бир алим бу јолу сечсә, кар вә корларын ҹәрҝәсиндә дахил олмазмы?
Биз ки бу ишә чох тәәссүфләнирик!
ИСЛАМИ БИРЛИК
Билдијимиз кими, бу ҝүн ән мүһүм вәзифәләримиздән бири мүсәлманлары “ислами бирлик” шүары алтында бирләшдирмәк јолунда чалышмагдыр. Бу вәзифә һәр бир јазычынын, натигин, алимин вә үмумијјәтлә һәр бир мүсәламанын бојнундакы мәс”улијјәтли вәзифәдир. Мүсәлманлар Ислам дүшмәнләринин гаршысында бирләшмәли, мүттәһид олмалыдырлар. Бу сөз бир мәнтиги сөздүр ки, һәр бир ајыг мүсәлман онун һазыркы дүнјада нә гәдәр дүзҝүн олдуғуну дәриндән дүшүнүр вә мүсәлманларын арасында бирлији ваһиб вә зәрури һесаб едир.
Бу ҝүн кинли јаделлиләр Гур”аны мәһв етмәк үчүн вар-гүввәси илә чалышыр, әлиндән ҝәләни әсирҝәмир. Лакин мүсәлманларын арасында бирлик јарадылмасы о демәк дејилдир ки, Гур”анын данылмаз һәгигәтләрини инкар едәк, Исламын али мәзијјәтләрини вә онун гејдсиз-шәртсиз сечдији һәгиги рәһбәрләрини инкар едәк!
Бу нөв бирлик Әзиз Гур”анын данылмаз һәгигәтләринә ҝөз јуммаг демәкдир.
Бирлик вә иттиһадын мә”насы будур ки, шәриф Гур”анымызын горујуб һифз етмәк үчүн чалышдығы ишләри давам етдирәк, онун һәјатбәхш сүннәтләрини дирчәлдәк; бүтүн Ислам алимләри јекдилликлә Гур”анын бујурдугларыны десинләр вә һәваји-нәфсин истәкләринә табе олмағы, тәәссүбү идрака дахил етмәсинләр.
“Бирлијин” мә”насы Гур”анда олан бир сыра мәсәләләрә ҝөз јумараг онун һәгигәт олмасыны ајаг алтына салмаг дејилдир. Мәсәлән, Һәзрәт Әлини ев дустағы едәрәк, Мүавијә кими чиркин вә јарамаз шәхсин мүсәлманларын “дајысы” һесаб етсәк, Гур”анын пак вә мә”сум инсан, Аллаһын јер үзүндәки сечдији нүмајәндәләр, ислами ишләрин вәлиси, гәјјуму, үммәтин вә мүсәлманларын ихтијар саһиби адландырдығы шәхсләри нәзәрә алмајыб дејәк: Бирлик хатиринә һәләлик бу ајәләрин бәјан етдикләри пак вә мә”сум шәхсләри бир тәрәфә гојаг, бунун мүгабилиндә исә һәмин мәгсәдлә ләјагәтсиз инсанлары шәхсијјәтә чевириб ејбләрини ҝизләдәк, лајиг олмадыглары ҝөзәл сифәтләрлә вәсф едәк.
Бу ҹүр фикирләшмәк Гур”ани Мәҹидин һәссас мәгсәдләринин бир гисмини нәзәрә алмамаға бәрабәрдир. Гур”ани-Кәрим вә онун әсас мәтләбләрини кәнара гојмаг олармы?! Мәҝәр белә фикир ирәли сүрмәк олар ки, бу ҝүндән е”тибарән мүсәлманларын бирлији наминә Мүһәммәд (сәлләллаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм)-ин саир пејғәмбәрләрдән үстүн олмасыны вә ја онун ахырынҹы пејғәмбәр олдуғуну инкар едәк? Мәҝәр “фәззәләллаһул-муҹаһидинә” ајәсини инкар едәрәк ҹиһада ҝетмәјәнләри (бирлик хатиринә) мүҹаһидләрдән үстүн вә ја онларла бир мәгамда олмаларыны иддиа едә биләрикми?!!
Мәҝәр мүмкүн олан ишдир ки, “зикр әһлини” кәнара гојуб, ҹаһилләри Исламын рәһбәри биләк вә
ајәсини унудаг?!
Бу ҹүр фикир ҹаһиланә бир фикир тәрзидир. Белә бирлик фәзиләтләри тапдаламаг вә Гур”анын али һәдәфләринин бир гисмини сарсытмаг демәкдир.
“Ислами бирлик” инсанијјәтин дүшмәни олан ҹәлладларын, Исламын тәһлүкәли дүшмән-ләринин, мүсәлманларын ганыны зәли кими соранларын вә Исламын һәјатыны ҹидди хәтәрә салан јаделлиләр гаршысында ваҹибдир. Мүсәлманларын арасында үнсијјәт, гаршылыглы анлашма, вәһдәт, бирлик јаратмаг, бә”зи әһәмијјәтсиз ихтилафларда ҝүзәштә ҝетмәк, һамылыгла Гур”ани Мәҹидә–Аллаһын сарсылмаз ипинә пәнаһ апармаг, тәфригәдән узаг олмаг сәһиһ бир фикирдир. Амма бу фикир јалныз шиәләрә аид едилмәмәлидир вә шиәләр өзләринин (Гур”ани-Кәрим кими) мө”тәбәр сәнәдләрини јаддан чыхартмамалыдыр. Ҝәрәк дини гардашларымыз олан сүннү алимләри дә өзләринин јерсиз вә ҹаһиланә тәәссүбләриндән узаг олсунлар; вә ҝәрәк Мүһиббуддин Хәтиби вә Әһмәд Әмин кими тәәссүбкеш “алимләр” һагг вә пак олан шиә мәзһәбинә јағдырдыглары ифтиралардан, тәһрифләрдән вә төһмәтләрдән әл чәксинләр.
ГУР”АН ВӘ ЈӘҺУДИ АЛИМЛӘРИ
Биз Гур”анын јәһуди алимләри һаггында үрәк көврәлдән наләсини бә”зи Ислам алимләринә аид етмәмәлијик. Гур”ани-Кәрим бујурур:
“Мәҝәр сиз мүсәлманлар истәјирсиниз ки, онлар сизә иман ҝәтирсинләр?! Һалбуки онлардан бир груп вардыр ки, Аллаһ кәламыны ешидиб дәрк етдикдән сонра билә-билә ону тәһриф едирләр.”[15]
Бу шәриф ајәдә ҝөрүрүк ки, јәһуди алимләри Аллаһ кәламыны ешидир, онун һагг олмасыны дәрк едир, амма биләрәкдән һаггы тәһриф едиб, һәгигәтләри тәрсинә ҹилвәләндирирләр. Бә”зи Ислам алимләри ҝәрәк јәһуди алимләри кими һәгигәти данмасынлар. Әҝәр тәәссүбкешлик вә һәгигәтләрин тәрсинә ҹилвәләндирилмәси кәнара гојулмаса “бирлик” фикриндә олмаг хам хәјалдан, сәмәрәсиз арзудан башга бир шеј олмаз. Бу ҹүр методла ҝәрәк ашағыдакы ајәнин әввәлиндә мүсәлманлара олан хитабы хатырладаг:
“Мәҝәр сиз мүсәлманлар истәјирсиниз ки, онлар сизә иман ҝәтирсинләр?! Һалбуки онлардан бир груп вардыр ки, Аллаһ кәламыны ешидиб дәрк етдикдән сонра билә-билә ону тәһриф едирләр.”
БИРЛИКДӘН НАҮМИД ОЛМАГ
Јухарыдакы ајә мүсәлманлары јухудан ајылдыр, онлара мүраҹиәтлә дејир ки, сизин бу ҹүр (јәһуди алимләри вә јәһудиләрин) Исламы гәбул етмәкдәки шиддәтли арзуларынызын һеч бир фајдасы јохдур. Онлардан үмидинизи кәсин. Чүнки онларын сөзү сизинлә һеч вахт мүвафиг олмајаҹагдыр. Сәбәби дә будур ки, јәһуди алимләри вә рәһбәрләри сизин ҝөзүнүзүн габағында Гур”андакы һәгигәтләри дәрк едиб, шәһадәт вердикдән сонра ону данырлар. Бу ајә бә”зи милләтләрин (јәһудиләр кими), мүсәлманларла ејни аһәнҝдә олмасы, онларла рабитә сахламасы, һәмчинин онларла сых әлагә сахламасынын мүмкүн олмамасынын сәбәбини онларын рәһбәрләринин наданлыгла јанашы олан рәфтар вә әмәл тәрзиндә ахтармағын лазым олдуғуну анладыр. Бу ҹүр дүшүнүлмәјән бирлик Ислам бирлијини әлдән вермәклә нәтиҹәләнә биләр. Чүнки о милләтләрин рәһбәрләри һәгигәти тәрсинә ҹилвәләндириб, арзу вә үмидләри наүмидлијә чевирмишләр.
Ҝөрәсән, бу ајәдә һәваји-нәфсә табе олан бә”зи алимләрин јерсиз вә пуч тәәссүбләри илә белә, Ислам фиргәләри арасында бирлик мәсәләсинин хам хәјал олдуғуну бәјан етмир?
Гур”анын тәһрифи вә онун тәсдиг етдији Аллаһ бәндәләринин һаггыны тапдалајан бу тәәссүбләрлә јанашы, мүсәлманларын Ислам дүшмәнләри гаршысында ваһид бир гүввә кими бирләшмәси неҹә мүмкүн ола биләр?!
Јухарыдакы ајә вә онун әсас мәгсәдиндән белә нәтиҹә алмаг олар ки, мүсәлманларын бирлијинин илкин шәрти тәәссүбләри кәнара гојмаг, әглә, сағлам идрака һөкм етмәк үчүн мејдан вермәкдир. Ҝәрәк пуч, әгли тәәссүбләрлә гарышмыш нәфсани мејлләрә, истәкләрә, рәјасәт вә мәгам хатиринә дејил, Гур”аны дүзҝүн сурәтдә дәрк етмәк фикриндә олаг. Амма әфсуслар олсун ки, бурада гардаш Ислам алимләринин анормал тәфәккүр тәрзини тәлгин етмәләриндән (јүзләрлә нүмунәсиндән) бир нечәсини гејд етмәјә мәҹбуруг. Онларын саја ҝәлмәз төһмәтләрини нәзәрә алмырыг ки, мүсәлман агилләри чарә ахтармаг фикринә сала вә иттиһад идејасы бешикдәҹә мәһв едилмәсин. Үмидварыг ки, бу алимләр Исламын мүгәддәсләринә јухулу ҝөзләри илә бахыб она зәрбә вурмасынлар, мүсәлманларын бирләшмәси үчүн зәминә һазырласынар.
www.ya-ali.ucoz.ru
“МҮБАҺИЛӘ” АЈӘСИ БАРӘСИНДӘ
“Һәр кәс сәнинлә онун (Иса әлејһиссаламын) барәсиндә сәнә елм ҝәлдикдән сонра мүбаһисә етсә, де ки: ҝәлин өвладларымызы вә өвладларынызы; гадынла-рымызы вә гадынларынызы; нәфсимизи (ҹанымызы) вә нәфсинизи (ҹанынызы) чағырыб мүбаһилә едәк, сонра Аллаһын лә”нәтини јаланчылара гәрар верәк.”[16]
Бөјүк сүннү алимләриндән олан вә “Әл-минар” тәфсиринин мүәллифи өз китабында јазыр: Рәвајәтләрә әсасән, Әли, Фатимә вә онун өвладларынын (Һәсән вә Һүсејн) әзиз Пејғәмбә-римизин тәрәфиндән (бу иш үчүн) сечилмәсиндә һеч бир шәк јохдур. Рәвајәтләрдә бу дөрд нәфәрин ады чәкилиб. Амма бу рәвајәтләрин һамысы шиә сәнәдләриндән һесаб олунур. Јә”ни әҝәр бу рәвајәтләр бизим тәрәфимиздән (сүннү алимләри тәрәфиндән-мүт.) нәгл олунса да шиәләрин һәдисләриндән ҝөтүрүлмүшдүр. Һәмчинин гејд едилмәлидир ки, шајиә јајылыб ки, бу јаланчы шиәләр өз јаланларыны ҝизләтмәк үчүн бәјәнилмиш јол сечмәјибләр. Суал олуна биләр ки, һансы әрәб “нисаәна” (гадынларымызы) кәлмәсинин Пејғәмбәрин гызына аид олдуғуну билир? Хусусән Пејғмәбәримизин мүбаһилә едән заман бир нечә арвады вар иди. Бу кәлмәнин ҹәм олдуғу һалда јалныз бир нәфәрә–о да Пејғәмбәрин гызына аид олмасы неҹә мүмкүн ола биләр?! Бундан әлавә, “әнфүсәна” (нәфсләримиз, ҹанларымыз) кәлмәсиндән мәгсәд Әли (рәзијәллаһу әнһу) олмасы лап тәәҹҹүблүдүр!!”
БУ “АЛИМӘГАМ” МҮФӘССИРИН РҮСВАЈЧЫЛЫҒЫ–ТӘӘССҮБ ДӘРӘҸӘСИ!
Бу сөзләрдә “Әл-минар”ын јанғысы үрәјиндә шиддәтли тәәссүб тәлатүмә ҝәлир. Бу китабын мүәллифинә (Рәшид Рзаја-мүт.) “һагг сөзү” вә ја “Әл-мизан” тәфсириндән дәгиг шәкилдә ҹаваб веририк. Бу мүгәддимәдә исә, ҹавабыны гыса ишарәләрлә веририк.
Буну дејә биләрик ки, “Әл-минар”ын мүәллифинин бу сөзләри (кәннари әләл-мәнар) онун һәддиндән артыг тәәссүбкеш олдуғуну ҝөстәрир. Неҹә ола биләр ки, шиә рәвајәтләриндә мә”сум Имамларымызын Пејғәмбәр (сәлләллаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм)-дән мө”тәбәр сәнәдләрә әсасән нәгл етдикләри сөзләри јалан һесаб едәк?! Ҝөрәсән, “Әл-минар” тәфсиринин мүәллифи Пејғәмбәримизин “Багирул-үлум” (елм дәрјаларыны јаран) адландырдығы Имам Мүһәммәд Багир (әлејһиссалам)-ын дәјәрли елми дәрәҹәсини ади бир рәвајәтчинин дәрәҹәсиндән ашағы сәвијјәдә билирми? Һалбуки, Әбу Һүрејрә кимиләрин һәдисләринә истинад едирләр?! Амма Имам Садиг вә Имам Багир (әлејһимәссалам)-ын нүбүввәт оҹағында тәрбијә ҝөрмүш ики пак шәхсијјәтин нәгл етдији рәвајәтләр мө”тәбәр дејил?!
Јалныз Әбу Һүрејрә вә онун кимиләр Гур”анла танышдыр! Лакин Гур”анын тә”бири илә Аллаһын ән истәкли вә сечдији әзиз бәндәләри олан Пејғәмбәрин пак өвладларынын Гур”анла танышлығы јохдур?!
Мәҝәр Гур”ани-Кәрим бујурмур ки:
“Сонра Биз Бу Китабы Өз бәндәләримиздән олан сечдијимиз шәхсләрә ирс вердик.”?
Еј “Әл-минарын” мүәллифи! Тутаг ки, сән Аллаһын Рәсулунун савадлы, алим өвладларыны Илаһи китабын вариси билмирсән, амма де ҝөрәк онлары “ибад”–Аллаһ бәндәси дә һесаб етмирсән?!
“Әл-минар”ын мүәллифинин шиә рәвајәтләринә, һабелә, Имамларымызын васитәсилә Пејғәмбәри Әкрәм (с)-дән нәгл олунан вә бунлардан башга һеч бир истинад нөгтәси олмајан әксәр рәвајәтләрә тә”нә вурмагдан, ҝөздән саламагдан башга бир шејдирми?! Белә бир тәфәккүр тәәссүб вә инадкарлыг дејилдирми?!
Бунларын һамысындан кечәндә, сорушула биләр ки, мәҝәр бу һәдисләри јалныз шиә алимләри нәгл едир? Һеч гејри-шиә китабларыны мүлаһизә етмисиниз? Јохса ҝөрмүшсүнүз, амма јухулу һалда! Вә бу һәдисләрин сәнәдләрини дә гарышыг салмышмысыз?!
Сүннү алими Бејһәги “Дәлаилүн-нүбүввәт” китабында “Вәфд-Нәҹран” һадисәсини гејд етмәјиб вә Пејғәмбәр (сәлләллаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм)-ин сечдикләри шәхсләр ичиндә Фатимә вә Имам Һәсән, Имам Һүсејн (әлејһиссалам)-дан башгасы олдуғуну јазыб?!
Һаким “Мүстәдрәк” китабында Әлијјибни Исадан,о да Әһмәд ибни Мәһәммәд Әзһәридән, о да Әлијјибни Һүҹрдән, о да ибни Мүсһирдән, о да Давуд ибни Әби Һинддән нәгл едир: Гур”андакы “Әнфүсәна” кәлмәсиндән мәгсәд Имам Әли ибни Әбу Талиб, “Әбнаәна” кәлмәсиндән мәгсәд Имам Һәсән вә Имам Һүсејн, “Нисаәна” кәлмәсиндән исә мәгсәд Фатимәдир.
Мәҝәр Әбу Давуд Тәјалиси Шә”бидән бу һәдиси мүрсәл шәклиндә нәгл етмирми? Ибни Аббас вә Бәррадан бу һәдис нәгл олунмајыбмы? Һеч олмаса динин дајағы вә горујуҹусу ләгәби вердијиниз өз имамыныз Әбил Фәда Исмаил ибни Кәсир Гурејшинин тәфсирини охујун ки, “мүбаһилә” барәсиндәки рәвајәтләр јадыныздан чыхмасын. Јахшы оларды ки, мө”тәбәр тарих китабынызы–Камили-Әлијјибни Әсири бир дә вәрәгләјәсиниз. О, 2-ҹи ҹилдин 293-ҹү сәһифә-синдә белә јазыр:
“Нәҹранын нәсраниләри Агиби вә Сәјјиди бир нечә нәфәрлә бирликдә “мүбаһилә” үчүн Рәсули Әкрәмин јанына ҝөндәрдиләр. Пејғәмбәр (с) онларла мүбаһилә етмәк нијјәти илә Әли, Фатимә, Һәсән вә Һүсејн илә бирликдә евдән чыхды. Агиб вә Сејјид онлары ҝөрәндә дедиләр: “Анд олсун Аллаһа, биз ҝөрдүјүмүз бу һеј”әтдә елә шәхсијјәтләр вардыр ки, әҝәр дағлары көкүндән гопартмаг истәсәләр, шәксиз баҹарарлар.” Беләликлә онлар бу мә”сум, мәләкути шәхсләри ҝөрдүкдән сонра мүбаһиләдән имтина етдиләр.”
Бәли, сизин истәдијиниз адам вә сизин һәмфикриниз өз алиминиз Тәбәридир ки, тарихдә баш вермиш һадисәләрин һәтта ән инҹәликләрини белә өз китабында јазмышдыр. Лакин “Вәфди-Нәҹран” вә мүбаһилә һадисәсинә чатанда бир сәтр, ејни заманда мүәммалы шәкилдә јазыр, мүбаһилә ајәси һаггында исә үмумијјәтлә һеч нә јазмыр. Һалбуки, мүбаһилә һадисәси Пејғмәбәрин дөврүндә ән һәјәҹанлы, ән һәссас вә ән мүһүм мәсәләләрдән бири иди. Елә бир һадисә ки, Ислам мәсиһијјәт илә үзбәүз иди. Бу һадисәдә ола билсин ки, мәсиһијјәт дүнјасы, Ислам аләми илә олан мүхалифәтинә сон гојаҹаг, Иса пејғәмбәр һаггында мәнтиги кәламы гәбул едәрәк Ислам дининә үз ҝәтирәҹәкдиләр.
“Әл-минар”ын мүәллифи елә тәсәввүр едиб ки, шиәләрин рәвајәтләри мүбаһилә ајәсинә тәтбиг олуна билмәз! О, дејир: Һансы әрәб “нисаәна” (гадынларымыз) кәлмәсиндән гыз баша дүшүр?
Биз дә ондан сорушуруг: Һансы шиә алими дејир ки, “нисаәна” кәлмәсинин мә”насы Фатимә (әлејһа салам)-дыр.
Пејғәмбәр (с) (Мүбаһилә ајәсиндә) бујурду: “Биз гадынларымызы, ушагларымызы вә нәфсләримизи (ҹанларымызы) гарғыш етмәк үчүн ҝәтиририк. Сиз дә өз гадынларынызы, өвладларынызы вә нәфсләринизи ҝәтирин.” Мәҝәр Һәзрәт бујурмады ки: “Мән Ислам гадынларындан, Ислам өвладларындан вә руһлары мәнимлә, Исламла бир олан шәхсләри ҝәтирирәм, сиз дә ејни гајда илә; Мәсиһи гадынларындан, Мәсһи өвладларындан вә руһлары Мәсиһи дини илә бир оланлары ҝәтирин.” Әҝәр сиз бу ҹүр инҹә мәтләбләри баша дүшмүрсүнүзсә, онда буна охшар мәтләбләри, о ҹүмләдән, Пејғәмбәрин бујурдуғу:
“Мән Мәккәнин вә Минанын оғлу, “Зәмзәм”ин вә “Сәфа”нын оғлујам.” Һабелә,
“Мән вә Әли бу үммәтин (мә”нәви) атасыјыг” кәламыны неҹә баша дүшәрсиниз? Мәҝәр мүсәлманларын бир-биринә салам вермәсинин һөкмүнү бәјан едән
“Елә ки евләринизә дахил олдунуз, “нәфсләринизә” салам верин–Аллаһ тәрәфиндән олан бир саламла!”[17] ајәсини нәзәрдә тутсаг, онда белә фәрз етмәлијик ки, сиз дә бир евә ҝириб о евдә бир нәфәри ҝөрсәниз, она салам вермәз, дејәрсиниз ки, бу ајә бир нәфәрә салам вермәји һөкм етмир. Чүнки, “әла әнфусикум” ҹәмдир, һансы әрәб “әнфус” кәлмәсиндән бир нәфәрин мә”насыны баша дүшүр?!
Бәли, биз дејирик Пејғәмбәр (сәлләллаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм) бујурду: “Биз дә өз гадынларымызы ҝәтирәк.” Лакин һәдисләрә әсасән, Исламын ән ләјагәтли гадыныны–Фатимә (әлејһа сәлам)-ы ҝәтирди.
Биз иддиа етмирик ки, Пејғәмбәрин арвадлары “нисаәна” (гадынларымыз) кәлмәсиндән баша дүшүлмүр. Амма гадынларын ичиндә ән ләјагәтлиси, Ислам гадыны вә бу гоһумларын ән бариз нүмунәси Фатимә иди. Демәли, биз демирик ки, “нисаәна” кәлмәсинин мәфһуму гыз мәфһуму илә ејнидир. Әксинә, дејирик ки, Фатимә Исламда гадынын ән али нүмунәсидир. Һабелә, дејирик ки, “ниса”нын ән бөјүк нүмунәси дә Фатимәдир. Һалбуки, нисанын мәфһуму әсл мәфһумундан әлавә, Фатимә кәлмәсиндәдир.
Биз демирик ки, “әнфүс” (нәфсләр, ҹанлар) кәлмәси нәфсин ҹәми дејил. Лакин “әнфүс” кәлмәсинин нүмунәси о шәхсдир ки, онун руһу Пејғәмбәр (с)-ин руһу илә бирдир вә онун руһу Исламын бир парәси, јахуд санки Исламын өзүдүр. О да Һәзрәти Әлијјибни Әбиталиб(әлејһиссалам)-дыр ки, Пејғәмбәр (сәлләллаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм) мүбаһилә үчүн јалныз ону өзү илә апарды. Биз “Мүбаһилә” ајәси илә ифтихар едирик. Бу бөјүк һадисәдә иштирак едәнләри ән бөјүк шәхсијјәтләр һесаб едирик. Чүнки Ислам аләминдә нүмунә гадын Фатимә (әлејһа салам)-дан башга бир кәс дејил вә Пејғәмбәрә (с) мүнасиб олан бир кәс јалныз одур. Һәмчинин, руһу Пејғәмбәрин руһу илә бир һесаб олунан киши јалныз Әлијјибни Әбиталиб (әлејһиссалам)-дыр. Пејғәмбәрин һәгиги өвладлары да Һәсән вә Һүсејн (әлејһимәссалам)-дыр ки, бунларын да һамысы мүбаһилә үчүн ҝәлмишди. Бу һадисә һаггында мүнагишә чохдур. Биз онлар барәсиндә азаҹыг ишарә илә кифајәтләнир, ејни заманда бу ҹүр тәәссүбләрдән дә ҝилејләнирик.
