islam dini

Суал 1-1: Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна салам. Бир груп шәхс «Шәмс» сурәсиндә Аллаһын нәфсин паклығына он бир дәфә анд ичмәсини әсас ҝөтүрәрәк нәфсин пакланмасыны ваҹиб билмишдир. Бу дүзҝүндүрмү?

Ҹаваб: Нәфси сафлашдырмаг, пакламаг ваҹибдир. «Ону паклајан ниҹат тапар» (Шәмс-9) ајәсинә мүвафиг олараг нәфсини паклајанлар ниҹат тапаҹаглар.

Исламын е᾽тигад, әхлаг вә ибадәт бөлмәләринә аид програмларында әхлагын зинәтләндирилмәсинә хүсуси јер верилмишдир. Батинә сәфа верилмәсиндә, гәлб пасыны тәмизләнмәсиндә бу програмлар олдугҹа тә᾽сирлидир. Али ислам тә᾽лимләринин бир һиссәси паклыг вә сафлыг, диҝәр бир һиссәси исә камиллик вә зинәтләнмәдир. Бу ики јөнүмүн фајдасы бүтүн дини тә᾽лимләрдә тәсдигләнир.

Әхлагын паклашдырылмасында инсан өзү апарыҹы рол ојнајыр. Вәзифәләрин, ибадәтләрин иҹрасы, ҝүнаһын тәрк едилмәси ардыҹыллыгла јеринә јетириләрсә, батинин нуру артар вә Аллаһа үз тутмагла гәлб дурулар. Әксинә, ҝүнаһ вә һарамлар, дини ҝөстәришләрә е᾽тинасызлыг гәлби гаралдыр, руһу корлајыр.

Беләликлә, дин Аллаһа үз тутмаг, пакланмаг, зинәтләнмәк, камилләшмәкдир. «Һәр бир мө᾽мин киши вә гадын јахшы ишләр ҝөрәрсә, ону һәјатда пак јашадар, әмәлләринин әвәзини даһа артыг верәрик.» (Нәһл-97). Бу әмәлләр бәјәнилмиш һәјата сәбәб олур вә инсан елм вә әмәл ганады илә бу али мәгамлара јетишир.

Гур᾽ан вә Әһли-бејт һәдисләрини гојуб, онун-бунун сөзүнә әмәл етмәк вә рәһбәр, шејх сечмәк лазым дејил. Бә᾽зиләри ҝәрәксиз олараг Аллаһа јахынлашмаг ады алтында тәригәт вә груплар јарадыр, һәтта алимләри дә груплара бөлүрләр. Әсассыз програмлар ислам ады илә гәләмә верилирләр.

Бүтүн китабларын (мәсәлән, Шејх Тусинин «Мисбаһул-мутәһәҹҹид» китабы) ҝөстәрдији јахынлашма јолу ваҹибатлардан, нафиләләрдән, инсанлары јахшыја дә᾽вәт едиб, писдән чәкиндирмәкдән, «Ислам» кәлмәсини уҹалтмагдан, мө᾽минләрин еһтијаҹыны өдәмәкдән, һәзрәт Меһдинин (ә) зүһурунун һәгиги интизарында олмагдан ибарәтдир.

Аллаһ-таала һамыны өз дининә, доғру јол олан ислама һидајәт етсин.

Суал 1-2: Дејирләр ки, мә᾽нәви камиллијә чатмаг истәјән шәхс дуа вә зикрләри дәрман билиб, бунлары руһи тәбибин нәзарәти алтында истифадә етмәлидир. Чүнки дуалар руһи тәбәгәләрә маликдир. Бу доғрудурму?

Ҹаваб: Дејилән мәгсәдә чатмаг үчүн Әлламә Мәҹлисинин китабларындан, Тусинин «Мисбаһындан», «Мәфатиһул-ҹинан»дан дуа вә зикрләр охунса кифајәтдир. Хүсуси бир иҹазә вә ҝөстәришә еһтијаҹ јохдур. Иҹазәјә еһтијаҹлы билиндирилән бә᾽зи суфи програмлары әсассыздыр. Бә᾽зән исә бу програмларын мүәјјән гисми бид᾽әт вә һарамдыр. Ән әсасы одур ки, ибадәт вә тәклифләр програмы шәриәт вә мә᾽сумлара әсаслансын. Инсан кимләринсә ихтираларына табе олмамалыдыр.

Суал 2: Шиәләрин уҹа мәгамлы мүҹтәһиди һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафинин мүбарә һүзуруна салам!

Јашајыш мүһитим чәтинләшиб. Сәбәб аилә үзвләринин ислами вәзифә вә ҝөстәришләрә мәс᾽улијјәтсизлијидир. Еви тәрк едиб, башга бир јердә шәр᾽и вәзифәләрими раһатлыгла јеринә јетирмәк истәјирәм. Јаддашымын зәифлији дә нараһатчылыг јарадыр. Бу ики чәтинликдә дәјәрли нәсиһәтләринизлә јол ҝөстәрмәјинизи хаһиш едирәм.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Јаздығыныз чатды. Аллаһдан чәтинликләринизин ҝөзәл шәкилдә һәллини вә сизин үчүн хејир агибәт истәјирәм.

Сизин әһкам вә шәр᾽и вәзифәләрә диггәтиниз бәјәниләсидир. Һәзрәт Бәгијјәтуллаһын (ә.ҹ) лүтфү сизә шамил олсун, иншаәллаһ.

Аиләниз мәзһәби вәзифәләри һәләлик лазым олан шәкилдә јеринә јетирмәсә дә, сиз мүгавимәт ҝөстәрин. Зәннимҹә, тәһсилинизи битирмәмиш јашајыш шәраитинизи дәјишсәниз јени чәтинликләрлә гаршылашаҹагсыныз.

Илкин ислам дөврүнү вә о дөврүн мүсәлманларыны хатырлајын. О заман ҝәнҹләр кафир аиләләр ичиндә мүсәлман олур вә хејли әзаб-әзијјәтлә гаршылашырдылар. Мә᾽јус олмајын. Иншаәллаһ мүвәффәг оларсыныз.

Һафизәнизин зәифлији дә горхулу дејил. Бир чох исте᾽дадлы шәхсијјәтләрин һафизәси зәиф олуб. Аллаһ сизә көмәк олсун.

Суал 3: Ајәтуллаһ-үзма һаҹы шејх Лүтфүллаһ Сафинин мәһзәринә. Салам! Бөјүк шәхсијјәтләрлә үнсијјәтдә олдуғунузу нәзәрә алараг, сиздән дүнја вә ахирәт сәадәтинә јол ачан бир нәсиһәт истәјирәм. «Нәсиһәт мө᾽минләр үчүн фајдалыдыр.» (Заријат-55).

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Аләм вә онда олан һәр бир шеј, бүтүн һадисәләр, илин дөврү, өмрүн вә ҝеҹә-ҝүндүзүн кечмәси, јер вә ҝөј, јохсуллуг вә варлылыг, сағламлыг вә хәстәлик, ҹаванлыг вә гоҹалыг, һәјат вә өлүм, зилләт вә иззәт, бүтүн ҝөрдүкләримиз, һәр һансы бир шејин вүҹуда ҝәлмәси вә боја-баша чатмасы, өлүмә гәдәр онда олан дәјишикликләр һәр бири өјүд вә нәсиһәтдир.

Әҝәр инсанын бахышы ибрәт бахышы оларса, дүнјанын заһириндән онун батинини таныјарса, һәр һансы бир мөвҹуду бахыш инсаны ојадар. Инсан үчүн имкан аләминин һәр бир зәррәсиндә, һәр бир јарпагда мә᾽рифәт гапылары вә сәадәт јоллары ачылар. Бир шәртлә ки, инсан ашағыдакы ајәләрин шамил едилдији групдан олсун: «Јерләри вә ҝөјләрин јаранышы һаггында дүшүн – Пәрвәрдиҝара бунлары әбәс јерә јаратмамысан» (Али-Имран-191). Әксинә, бу ајәдә ҝөстәрилән сифәтдән узаг ола: «Үрәкләри вар, онунла дәрк етмәз, ҝөзләри вар, онунла ҝөрмәзләр, гулаглары вар, онунла ешитмәзләр» (Ә᾽раф-179).

Јараныш китабы дүнја башдан-баша нәсиһәт вә моизәләрлә зәнҝиндир. Лакин охумаг үчүн савад, мә᾽наларын дәрки үчүн ағыл ҝәрәкдир. Бөјүк вәһј вә шәриәт китабы олан Гур᾽ани-кәрим дә јараныш аләми кими нәсиһәтләрдән ибарәтдир. Ону чох охудугҹа, мә᾽наларыны ᾽чох дүшүндүкҹә даһа чох ибрәт ҝөтүрүлүр. Истәнилән бир саһәдә нәсиһәти Гур᾽андан тапа биләрсиниз.

Әбдүр-рәһманын сифәтләрини мүбарәк «Фүрган» сурәсиндән, иҹтимаи-әхлаги тә᾽лимләри «Исра» сурәсинин 22-39-ҹу ајәләриндән охуја биләрсиниз. Онун мүждә верән, горхудан ајәләринин һәр бири нәсиһәтамиздир. Сол вә сағ тәрәфдән оланларын сифәтләринин бәјаны олдугҹа нәсиһәтлидир.

Пејғәмбәрләрин вә илаһи шәхсләрин, еләҹә дә, кафирләрин вә фир᾽онларын агибәти доғру јола јөнәлмәк үчүн өјүд вә нәсиһәтдир. Охујун, тәкрарлајын вә мә᾽наларыны дүшүнүн. Чалышын ки, бу мә᾽наларын һәгигәтини әлдә едәниз. «Бу ахирәт мәнзилидир. Ону јер үзүндә азғынлыг, түғјан етмәк истәмәјәнләр үчүн сабит етмишик вә јахшы агибәт тәгва саһибләрининдир» (Гәсәс-83).

«Онлара бу дүнја һәјатыны мисал ҝәтир – о, ҝөјдән јаған вә ҹүрбәҹүр биткиләр ҹүҹәрдән јағыш кимидир. Аллаһ һәр бир ишә гадирдир» (Кәһф-45).

«Һәр кәс зәррәҹә јахшылыг етсә, јахлышыг һәр кәс зәррәҹә пислик етсә, пислик ҝөрәр» (Зилзал 7-8).

«Ҝөјләрдә вә јердә бахылмајыб, өтүрүлән бир чох нишанәләр вар» (Јусиф-105).

«өзләриндән сонра неҹә бағлар вә булаглар галды – әкинләр, ҝөзәл евләр вә ичиндә гәрг олдуглары бир не᾽мәт» (Духан 25, 26, 27).

«Илләр боју онлары фајдаландырдығымыза бахмајараг, вә᾽д олунмуш әзабын башларына јағдығыны ҝөрдүн. Һәмин фајдалар онлара тә᾽сир етмәдими?» (Шуәра 205, 206, 207).

Хүласә, ајдынлыг истәјәнләр үчүн Гур᾽ан бүтүн гаранлыглары ишыгландырасы бир нурдур. Әҝәр әрәб дили илә танышлығыныз јохдурса, дүзҝүн тәрҹүмәләрдән истифадә един. Гур᾽анла јанашы һәзрәт Пејғәмбәрин (с) моизә вә нәсиһәтләрини, «Нәһҹүл-бәлағәдән» һәзрәт Әлинин (ә) моизәләрини, Гур᾽анын һәгиги шәрһчиләринин нәсиһәтләрини мүталиә един.

Имкан һәддиндә мө᾽мин баҹы вә гардашларынызын һүгугуна риајәт един. Зәиф тәбәгәләрин еһтијаҹыны өдәмәјә чалышын. Ҹәмијјәти, дини јығынҹаглары тәрк етмәјин.

Ҝеҹә намазыны гәнимәт билин. Һәр заман Аллаһы зикр един. Ҹүмә ахшамлары «Кумејл», ҹүмә ҝүнләри исә «Нудбә» дуасы охујун.

Алвердә шәрикләрин һесабындан да ҹидди өз шәхси һесабынызы апарын. Һәдисдә бујурулур: «Һәр кәс өзү илә ҝүндәлик һесабат апармаса, биздән дејил.» Әҝәр һесабатдан јахшы иш алынса, Аллаһ бу шәхсин һәмин ишләрини артырар. Әксинә, ҝүнаһ иш алынса, һәмин шәхс төвбә едиб, Аллаһдан бағышланмаг истәмәлидир. (Кулејни «Кафи» 2-ҹи ҹилд).

Нијјәтинизи халисләшдирин. өзүнүзү Аллаһ вә Онун савабындан гејри бир шеј сатмајын.

Имкан аләминин нүмунә вә һидајәтчиси һәзрәт Бәгијјәтуллаһ (ә.ҹ.) илә рабитәнизи горујун. Онун һакимијјәти алтында олдуғумузу, она рәијјәт олдуғумузу унутмајын. Ишләримизи баҹардыгҹа онларын өһдәсиндә гојаг, онларын али мәгсәдләринә итаәт едәк. О һәзрәтин (имам Заман (ә.ҹ.)) зүһурунун интизарыны чәкәнләри, онун достларыны севәк. Јалныз Әһли-бејтә итаәтлә әлдә едилән уҹа мәгама јүксәләҹәјинизи үмид едирәм. Аллаһ сизләри, бизләри, бүтүн мө᾽минләри вә инс вә ҹиндән олан шејтанларын, бид᾽әтчиләрин тәләләриндән горусун.

Суал 4: Дәјәрли мүҹтәһид Ајәтуллаһ-үзма Сафи Ҝүлпајигани ағанын һүзуруна. Һагга чатмаг үчүн бир ҝөстәриш бујурун. Бу һәдәфә наил олмаг үчүн өзүмә рәһбәр, шејх сечимми? Һансы китабы мәсләһәт бујурурсунуз?

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Мәктубунуз чатды вә онун мәзмунундан мә᾽лумат һасил олду. Әхлагы пакламаг вә сизин сөзүнүзлә десәк, Аллаһа тәрәф ҝетмәк үчүн ҝөстәриш истәмисиниз. Јадыныза салырам ки, Ислам тә᾽лимләринә, ваҹиб вә мүстәһәббә әмәл етмәк, һарам вә мәкруһдан чәкинмәк һагга тәрәф ҝетмәкдир.

Һәр бир мүсәлман Аллаһа тәрәф ҝедир, амма бу һәрәктдә онлар дәрәҹә вә рүтбәҹә фәргләнирләр. Инсан Аллаһ вә шәриәт ҝөстәришләринә диггәтли олдугҹа даһа чох мүвәффәгијјәтә чатыр. Ибади тә᾽лимләр, намаз, һәҹҹ, оруҹ, дуа, Гур᾽ан охумаг, ҝеҹә намазы, нафиләләрә диггәт, ҹүмә ҝүнүнүн вә ҝеҹәсинин ибадәтләри, гејбәт вә јаланын тәрки, нәфс илә һесаб, бәндәләрин еһтијаҹыны өдәмәк, ата-анаја јахшылыг, гоһум-әграбаны јохламаг, гоншуја јахшылыг, әманәтдарлыг, алимләрлә үнсијјәтдә олмаг, төвбәни тәзәләмәк, тәкбир, тәһмид, тәсбиһ, тәһлил зикрләри, халгла хош рәфтар, инсанлары јахшыја дә᾽вәт едиб, писдән чәкиндирмәк, рәвајәтдә (Муәлла ибни Хунејсин рәвајәтиндә) дејилдији һәддә дин гардашларынын һүгугларына риајәт, бәдән үзвләрини ҝүнаһлардан горумаг, һәтта шүбһәли ишләрдән чәкинмәк, јаранышда Аллаһын гүдрәт вә әзәмәтини дүшүнмәк, Гур᾽ани-мәҹиддә бәјан олунмуш дағлар вә дәнизләрә, бөјүк вә кичик мөвҹудата ибрәт ҝөзү илә бахмаг – бүтүн бу садалананлар Аллаһа тәрәф һәрәкәтдир.

Бу һәрәкәтин гајда-ганунлары дуа китаблары, рисаләләр, Гур᾽анын тәфсирләри вә һәдис китабларында ҝөстәрилмишдир. Шејх вә рәһбәрә еһтијаҹ јохдур. Устад Гур᾽ан вә Әһли-бејтдән олан һәдисләрдир.

Хүласә, бүтүн мүсәлманлар беш намаз вахты Аллаһа тәрәф сәфәрдәдирләр. Гадын өз евдарлығы вә шәр᾽и вәзифәләрини јеринә јетирмәклә, киши алын тәри илә рузи газанмагла ујғун сәрәфдә ола биләр. Лакин «...гафилләрдән олма...» (Ә᾽раф-205) ајәсинә әмәл едилмәлидир. Бүтүн бу әмәлләрдә Аллаһын разылығы ҝөзләнилмәли, Аллаһ унудулмамалыдыр.

Ислам тә᾽лимләринин бәрәкәтиндән јол ачыгдыр. Һәтта ҝүнаһлар јолу бағладыгда белә, төвбә илә јенидән ачылыр.

Јахшыја дә᾽вәти, писдән чәкиндирмәни тәрк едән, ҹәмијјәтдән узаглашыб бир ҝүнҹдә отуран адамлар јол ҝөстәрә билмәзләр. Јола бәләд Әһли-бејт мәктәбинин шаҝирдләри вә алимләридир. Ишарә етдијиниз һәмин фиргәдән горунун. Һәмин јол күфр вә ширкә апарыр. Онларын рәһбәрликдә мәгсәди халгы аздырмагдыр.

Гардашҹасына нәсиһәт едирәм: әввәл вахтда намаз гылмагла, дилинизи горумагла, дејилән програмлара бахмагла елә өз ајағынызла Аллаһа тәрәф ҝетсәниз, Она јахын оларсыныз.

«Јолумузда чалышанлары бу јола һидајәт едәрик вә Аллаһ јахшы иш ҝөрәнләрләдир» (Әнкәбут-69).

Сизин мүвәффәгијјәтиниз вә иманынызын инс вә ҹин шејтанларын вәсвәсәсиндән горунмасы үчүн мән дә дуа едирәм. Сиз дә мәни унутмајын.

Суал 5: Шиәләрин уҹа мәгамлы мүҹтәһиди Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна, әдәб вә ихлас илә! Руһи сарсынты вә уғурсузлугдан гуртулмаг үчүн нә етмәк лазымдыр?

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Руһи һаләтләр вә мүвәффәгијјәтләрин кәсилмәсиндән данышан мәкбунуз чатды.

Нәфсдән шикајәтләнән руһијјә, руһани мәнбәләрә диггәт, мә᾽нәви зијанлардан нараһатлыг өзү гәлбин дирилији вә фикрин ајыглығыдыр. Гәфләт һаләтинин әкси олан нәфси данламаг батинин ислаһында чох тә᾽сирлидир.

Шәрафәли бир һәдисә ҝөрә узун илләр ибадәтә мәшғул олмуш бир шәхс вар иди. Бу шәхс о заманын адәт-ән᾽әнәси илә гурбан кәсди вә бу гурбан гәбул олмады. О, өз нәфсинә үз тутуб деди: «Башыма нә ҝәлдисә, сәндән ҝәлди. Ҝүнаһкар дејилдим, сән етдин.» Хитаб олду ки, бу шәхсин өз нәфсини данлмасы илләрлә етдији ибадәтдән даһа јахшыдыр.

Сиз һазыркы иманыныз илә һәмин ләјагәтли һаләтә саһиб олмалы, савабын әлдә верилмәсиндән нараһатлыг кечирмәлисиниз. Буна ҝөрә дә өтән зәрәрләрин арадан галдырылмасы мәгамына ҝәлин вә Аллаһа шүкр един ки, сизә белә бир ишыглы виҹдан вермишдир. Шүкр едә-едә, шадлыг вә ешглә өз програмларынызын иҹрасына башлајын. Аллаһдан тофиг вә јардым диләјин. Иншәаллаһ, һалыныз јахшылашаҹаг, гәлбинизин нуранилији, батининизин сафлығы артаҹаг.

Бәндә өз нәфсани һаләтләрини нәзарәт алтында сахламалыдыр. Һәдисдә вар: «Гәлб дә дәмир кими пасланыр вә Гур᾽ан охумагла, өлүмү јада салмагла тәмизләнир.» («Әлмүһәҹҹәтүл-бејза» 2-ҹи ҹилд).

Әбу-һәзмә Сомалинин дуаларындан бу сечилмиш ҹүмләләри охујун вә ишиниздә ејб варса, ону дүзәлдин.

«Еј мәним Аллаһым! Һәр заман ки, өз батиними ислаһ едиб, төвбәкарлара јахын олмаг истәдимсә, гаршыја бир чәтинлик чыхды вә мәндән сабит гәдәмлији алды. Сәнин хидмәтиндә олмагдан кәнар дүшдүм. Мәним ағам! Бәлкә мәни өз дәрҝаһындан говуб, о дәрҝаһда хидмәт етмәкдән мәһрум етмисән? Бәлкә, Сәнин һаггында сәһләнкарлыг етдијими ҝөрүб, мәни узаглашдырдын? Бәлкә, Сәндән үз дөндәрдијими ҝөрдүн вә мәнә гәзәбләндин? Бәлкә, мәни јаланчылар сырасында ҝөрдүн вә башлы-башына бурахдын? Бәлкә, Сәнин бәхшишләринә миннәтдар олмадығымы ҝөрдүн вә мәни нәсибсиз гојдун? Бәлкә, мәни алимләрлә һәмсөһбәт, јахын ҝөрмәјиб хар етдин? Бәлкә, мәни гәфләтдә оланларла ҝөрүб, рәһмәтиндән наүмид етдин? Бәлкә, мәни батил әмәл саһибләри илә ҝөрүб, онлара тапшырдын? («Мәфатиһул-ҹинан»).

Јухарыда мүвәффәгијјәтсизлик амилләри садаланды вә онлар кифајәт гәдәр ојадыҹыдыр. Үмид едирәм ки, сиз бу амилләрдән һеч биринин тә᾽сири алтына дүшмәјәҹәксиниз. Аллаһа үмид бағламагла, програмлары әввәлки кими иҹра един. Ирәлиләјин, аддымлајын! Бөјүк хошбәхтликләр вә али дәрәҹәләр сизин интизарыныздадыр!

Ағамыз Меһди (ә.ҹ) һәзрәтләринин әтәјиндән јапышын вә онун зүһуру үчүн дуа един.

Аллаһ сизләри вә бизи Мәһәммәд вә али Мәһәммәд еһтирамына дүнја вә ахирәтдә сабитгәдәм етсин.

Суал 6: Әзиз мүҹһәтиһидимз һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма һаҹы шејх Лүтфүллаһ Сафинин һүзуруна. Салам. Һәзрәт Фатимеји-Зәһранын (ә) виладәт ҝүнүнү тәбрик илә. Ислам јолунда сабитгәдәм олмағым үчүн бу мүбарәк ҝүнләрдә бир нәсиһәт бујурманызы хаһиш едирәм.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Әлһәмдулиллаһи рәббил аләмин вәссәлату вәссәламу әла сәјјидина вә нәбијјина әбил-гасими Муһәммәдин вә алиһит-таһирин, сијјәма бәгијјәтиллаһи фил-әрзин.

Аллаһ-таала бујурур: «Билин ки, мәним доғру вә дүзҝүн јолум будур. Ону сечин вә диҝәр јолла ҝетмәјин ки, сизи Онун јолундан узаглашдырар. Сизә белә тапшырылмышдыр. Олсун ки, аманда галасыныз» (Ән᾽ам-153).

Сизә верәҹәјим нәсиһәтләр Әлламә Һиллинин өз оғлу Фәхрүл-Мүһәггигинә нәсиһәтләриндән ҝөтүрүлмүшдүр. О, ән бөјүк ислам алимләриндән, әгли вә нәгли елмләрдә мисилсиз устадлардандыр. О, чох гијмәтли «Тәваид» китабынын сонунда елм аләминин ифтихары олан оғлуна бир сыра тапшырыглар вермишдир.

О, бөјүк фәгиһ өз шәрәфли оғлуна хејир-дуа вердикдән сонра она тәгвалы вә пәһризкар олмағы вәсијјәт едир. Ону Аллаһын әмәлләринә итаәтә, илаһи разылыға сәбәб олаҹаг ишләрә, нәһј едилән ишләрдән узаглашмаға чағырыр.

О, өз оғлундан истәјир ки, өмрүнү фәзиләт газанмаға, наданлыг вә нагислик учурумундан елм вә камал, салеһ әмәлләрин ән али дәрәҹәсинә јүксәлмәјә сәрф етсин, вахтыны сәмәрәсиз кечирмәсин.

Бу вәсијјәтләрдән бири дә мө᾽мин гардашлара көмәк, зәифләрин еһтијаҹыны өдәмәк, пислик гаршысында јахшылыг, јахшылыг гаршысында тәшәккүрдүр. Ону әхлагсыз вә ганмаз адамларла достлугдан, һөмсөһбәт олмагдан чәкиндирир.

Диҝәр тәрәфдән өз өвладына алимләрлә јахынлығын ҝөзәл әхлага сәбәб олдуғуну анладыр. Сәбр вә тәвәккүл, нәфслә һесаб апармаг, бағышланмаг истәмәк, зүлмдән чәкинмәк вәсијјәт олунур: Аллаһ зәиф вә әлдәндүшмүшү инҹидәнин, јохсула әзијјәт верәнин ҝүнаһындан кечмир.

Сонра бујурур: Ҝеҹә намазынын әдасындан муғајат ол. Бөјүк мәгамлы Пејғәмбәр (с) мө᾽минләри она рәғбәтләндириб: «Беһишт өмрүнүн сонуну ҝеҹәләр дурмагла кечирәниндир» (Әвалијул-ләали 2-ҹи ҹилд).

Гоһум-әгрәба вә јахын адамлара баш чәк – бу, өмрүн узанмасына сәбәб олар. Баҹардыгҹа ҝөзәл әхлага бағлан. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: «Доғрусу, һеч вахт малынызла халгы разы сала билмәзсиниз. Белә исә, онлары әхлагынызла разы салын.» (Һәмин мәнбә 4-ҹү ҹилд).

Пак нәсил олан мә᾽сум өвладларына, кәрамәтли сејидләрә бағлы олмаға, онлара хидмәт вә һөрмәт ҝөстәрмәјә чалыш. Аллаһ-таала онлара тә᾽кидлә тапшырмыш, онларла достлуғу рисаләтин савабы билдирмишдир. «Еј Пејғәмбәр, де ки, сиздән Әһли-бејтлә достлугдаг башга бир шеј истәмирәм» (Шура-23).

Сон пејғәмбәр һәзрәт Мәһәммәд (с) бујурмушдур: «Гијамәт ҝүнү дөрд груп, дүнја әһлинин ҝүнаһы гәдәр ҝүнаһ ҝәтирәрсә дә онлара шәфаәт едәрәм: мәним нәслимә көмәк едәнләр, јохсуллуг вә чәтинликдә мәним өвладларыма малындан бағышлајанлар, дили вә гәлбијлә өвладларымы севәнләр, өвладларым говулуб, кәнарда галдыглары вахт онларын еһтијаҹыны арадан галдырмаг үчүн чалышанлар» (Әвалиул-ләали, 4-ҹү ҹилд).

Алимләри әзизлә, фәгиһләрә тә᾽зим ет. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујуруб: «Фәгиһә еһтирам ҝөстәрән шәхс гијамәт ҝүнү Аллаһ илә Аллаһ илә онун бәјәндији бир һалда ҝөрүшәр. Фәгиһи јүнҝүл сајан исә Аллаһ илә Аллаһын она гәзәбләндији һалда ҝөрүшәр» (Һәмин мәнбә, 1-ҹи ҹилд).

Алимә, алимин евинин гапысына бахмаг, онунла јолдашлыг, һәмсөһбәт олмаг ибадәтдир. Сәнә дини анламағы, елм әлдә етмәји арзулајырам. Мәбада, өз елмини еһтијаҹы оланлардан ҝизләдәсән. Гур᾽анда бујурулур: «өз елмини ҝизләдән шәхсә Аллаһ вә бүтүн лә᾽нәт едәнләр лә᾽нәт јағдырар» (Бәгәрә-159).

Хүсус илә, бид᾽әтләр заманы алимләрин өз елмләрини заһир едиб, бид᾽әтләри дәф етмәси вә ҹамааты бу јолдан чәкиндирмәси ваҹибдир. Пејғәмбәр (с) бујурур: «Үммәтим арасында бид᾽әтләр ашкар олдугда дин алиминә өз билијини бәјан етмәк ваҹибдир. Белә олмаса, Аллаһын лә᾽нәти олсун она» (Әвалиул-ләали, 4-ҹү ҹилд).

Әлламә Һиллинин (р.ә) бујуругларындан әлавә мәним төвсијәм будур ки, Аллаһы унутма вә Она елә ибадәт ет ки, санки Ону ҝөрүрсән. Сән дә Ону ҝөрмүрсәнсә, О сәни ҝөрүр. Ону үрәјинлә, дилинлә даим хатырла. Јә᾽гин ки, О да сәни јада салар. (Бәгәрә-152).

Онун не᾽мәтләринә шүкрү унутма. Не᾽мәти данмагдан, Онун не᾽мәтләри илә Она ҝүнаһ етмәкдән чәкин. «Шүкр етсәниз, не᾽мәтләри артырарам вә әҝәр күфр етсәниз, [билин ки] мәним әзабым ағырдыр» (Ибраһим-7).

Алыш-веришдә инсафы ҝөзлә. Кимсәнин кичик олса белә һаггыны инкар етмә. Баҹардығын гәдәр дин гардашларына көмәк ҝөстәр. Үч әмәл чох фајдалыдыр: достлара мадди көмәк, ҹамаатла инсафлы рәфтар, Аллаһы һәр заман хатырламаг. (Иршад, 2-ҹи ҹилд).

Мө᾽мин гардаш вә баҹыларын һүгугуна риајәт ет. Бунун үчүн ән асан јол өзүн үчүн истәдијини онлар үчүн дә истәмәк, өзүн үчүн хошламадығыны онлар үчүн дә хошламамагдыр. Сәнинлә әлагәни кәсәнләрә јахынлаш, сәнә зүлм едәнләри бағышла.

Ловғалыг, гүрур, худбинлик, башгаларына јухарыдан бахмагдан чәкин. «Ловғалыг едәнләрин јери ҹәһәннәм дејилдирми?» (Зумәр-60).

Аллаһ бәндәләринә мө᾽мин баҹы вә гардашларына сајмазјана бахма. Сәнин алчаг ҝөрдүјүн шәхс Аллаһ өвлијаларындан ола биләр. Заһири әламәтләр һәгиги өлчү дејил. «Бу дүнјада вар-дөвләт јығанларын әли о дүнјада бошдур» (Кәнзул-уммал).

Башгалары илә мүгајисәдә өзүнү нә гәдәр кичик сајсан вә тәвазө ҝөстәрсән, уҹа мәгамлара чатарсан.

Јахшыја дә᾽вәт вә писдән чәкиндирмәни, Ислам кәлмәсинин уҹалдылмасыны, Әһли-бејт мәктәбинин тәблиғини истигамәт сеч. Аллаһ јолунда достлуг вә дүшмәнчилији ҝөзлә.

Дүнја вә ахирәт иззәтинин, ҹәмијјәтин е᾽тибарынын мүһүм сәбәбләриндән олан әһдә вәфадарлыг, дүзлүк вә сәдагәти уҹа тут. Һәдисдә бујурлур: «Инсанын оруҹ вә намазынын чохлуғуна дејил, әманәтдарлығына, данышыгда дүзҝүнлүјүнә бахын» (Кафи, 2-ҹи ҹилд).

Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бир һәдисдә бујурур: «Мәним үммәтим нә гәдәр ки, әманәти гәнимәт вә сәдәгәни зијан билмир, һәмишә хејирдәдир.»

Аллаһын дүшмәнләри илә достлугдан чәкин вә бу үч ајәни унутма:

«Елә бир гөвм тапмазсан ки, Аллаһ вә Онун пејғәмбәринә иман ҝәтирсин, амма онларын мүхалифләри илә достлуг етсин – бу мүхалифләр онларын аталары, өвладлары, гардашлары вә ја гәбиләләри олмуш олса да! (Мүҹадилә-22).

«Де ки, әҝәр аталарыныз, өвладларыныз, гардашларыныз, арвадларыныз, гоһумларыныз, газандығыныз маллар, касадлығындан горхдуғунуз тиҹарәт вә бәјәндијиниз евләр сизин үчүн Аллаһдан, Онун рәсулундан, Онун јолунда ҹиһаддан даһа әзиздирсә, Аллаһын әмрини ҝөзләјин, Аллаһ фисг әһлини севмәз» (Төвбә-24).

«Бу ахирәт евини дүнјада үстүнлүк арзусунда вә азғын олмајанлар үчүн гурмушуг вә јахшы агибәт тәгва саһибләрининдир» (Гәсәс-83).

Гур᾽ан охумағы тәрк етмә. Рәвајәтләрә ҝөрә Гур᾽ан Аллаһын әһдидир. Һәр бир шәхс бу әһдә бахмалы вә ән азы беш ајә охумалыдыр.

Јерин вә ҝөјүн јаранышыны, илаһи нишанәләри дүшүнмәк, Аллаһы танымаға, руһун вә әглин инкишафына сәбәбдир вә бу дүшүнҹәләрин фәзиләтини әлдән бурахма! Аллаһ-таала Гур᾽анда ағыл саһибләрини вәсф едәрәк бујурур: «Јер үзүндә јәгин әһли үчүн ибрәтләр вардыр. өз вүҹудунузда ҝөрмүрсүнүзмү?» (Заријат 20, 21).

Аләмин заһиринә баш гатыб, онун батинини ҝөрмәјәнләрдән олма. Беләләри һаггында бујурулур: «Ҝөјләрдә вә јерләрдә чох нишанәләр вардыр ки, онлардан өтүшүб бахмазлар» (Јусиф-105).

Мә᾽сумлара тәвәссүлдән, онларын мүсибәт вә фәзиләтләри зикр олунан мәҹлисләрдән, рөвзә мәҹлисләри, һәзрәт Сејјидүш-шүһәданын (ә) әзадарлыг мәҹлисләриндән узаг олуб, сәһләнкарлыг етмәјәсән. Руһун камилләшмәсиндән, нәфсин паклашмасындан, чохлу саваб газанмагдан, мә᾽рифәт вә бәсирәтин армасындан ибрәт олан бу мәҹлисләри гәнимәт сај!

Хүсуси илә, һәгиги не᾽мәтләрин вәлиси, заһири вә батини фејзләр мүгәддәс вүҹудундан бәрәкәт тапан һәзрәт Меһдини (ә.ҹ) унутма. өз рәфтар вә данышығынла о һәзрәти баҹардыгҹа разы сал. Онун зүһурунун тә᾽ҹили, ниҹат дөврүнүн јахынлашмасы үчүн дуа ет. Онун һәгиги интизарыны чәкәнләрдән олмаға чалыш!

Мәһәммәд вә али Мәһәммәдә салават ҝөндәрмәклә мәтин ол! Вә бу тәгсирли фәгирә дә дуа етмәји унутма!

Суал 7: Һәзрәт Ајәтуллаһ һахы шејх Лүтфүллаһ Сафинин мүбарәк һүзуруна. Салам. Хаһиш едирәм ки, суалларыма ҹаваб верәсиниз:

1. Әҝәр бир ҝүн Аллаһд-таала сизин бир арзунузу јеринә јетирәрсә, Ондан нә истәјәрсиниз?

2. Иншәаллаһ, гијамәт аләминдә Аллаһ шәфаәт мәгамы верәрсә, мәнә шәфаәт едәрсинизми?

Ҹаваб 7-1: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Сизин ики суал вә нәсиһәт истәмәјиниздән ибарәт мәктубунуз чатды.

Суаллар, истәкләр, ҝөзәл нијјәт, дини бахыш вә виҹданлы һәјатын тәзаһүрүдүр. Мән бу гәлбинизә, иманыныза ҝөрә сизә тәбрик дејир, Аллаһдан сизин үчүн мүвәффәгијјәт вә камил иман истәјирәм.

Вахт дарлығы сәбәбиндән мүхтәсәр ҹаваб вермәјә чалышсам да, мөвзуларын мә᾽нәвилији вә онларын инсан руһуна бәхш етдији ширинлик сөһбәти узадыр. Әҝәр гәлмин ҹилову чәкилмәсә, нәфс бу үрәјәјатан мөвзулардан дојмаз, гәләм јазмагдан јорулмаз. «Һәмд олсун о Аллаһа ки, бизи һидајәт етди вә Аллаһ јол ҝөстәрмәсәјди, һеч вахт һаг јолу тапа билмәздик» (Ә᾽раф-43).

Дүнјанын вәзијјәти вә дүнја халгларынын фәргли характери, еләҹә дә, дүнјада ҝедән дәјишикликләр һәр бири моизә вә нәсиһәтдир. Затын һәр бир зәррәси, һәр јармаг, һәр јағыш дамласы, һәр һүҹејрә, һәр ҹанлы, һәр ҹансыз вә битки, инсан, дағ, дәниз, улдуз, галактика һәгигәтләрдән бир аләм, мә᾽налардан бир китаб, Аллаһа тәрәф ҝедән бир јолдур. Илаһи гајда олан ҝејимләр, һәјат вә өлүм, заһири ҝөрүнүшләрин вә не᾽мәтләрин тәзәләнмәси, өмүрләрин сона чатмасы, дөвләтләрин сүгуту дүшүнҹәли инсанлар үчүн һәмишә ән јахшы моизә олуб вә олмагдадыр. «Сәбәб Аллаһын һагг вә ондан гејри чағырыланларын батил олмасыдыр. Аллаһын мәртәбәси јүксәк вә бөјүкдүр» (Лоғман-30; Һәҹҹ-62).

Јараныш китабынын һансы нөгтәси, һәрфи вә кәлмәсиндә, һансы һадисә, кичик вә ја бөјүк варлыгда илаһи нишанәләр мүшаһидә едилмир ки, гафил инсанлар гәфләт јухусундан ојаныб, ишләрин агибәти һаггында дүшүнҹәјә вадар олмасын, јеҝанә јараданын әзәмәти гаршысында сәҹдәјә ҝетмәсин, дилиндә төвһид кәлмәләри гопмасын?!

«Илаһи, һәгигәтән сәмадакы вә јердәки һәрәкәтләр, ҝөзләрдәки бахыш, дәнизләрин һәр бир гәтрәси, ағаҹларын һәр бир јарпағы Сәнә дәлил вә шаһиддир, Сәнин мүлкүндә һејрандыр» (әрә).

Бәли, бүтүн мүшаһидә олунанлар илаһи варлығын, Онун елм вә гүдрәтинин нишанәләридир.[

Илаһи бир дүзүмдән сөз данышан вараглар.

Варлығын атомдан тутмуш кәһкәшанлара гәдәр бүтүн һиссәләри Аллаһын гүдрәти сајәсиндә һәрәкәтдәдир. Бу тәбии һәрәкәт инсан вүҹудунун зәррәләриндә дә ҹәрәјан етмәкдәдир. Бүтүн зәррәләр батини бир диллә хәбәрдарлыг едир ки, ихтијар вә ирадә мејданында һәрәкәт карванындан ҝери галмаг олмаз. Тәәссүф доғурар ки, инсан бүтүн бу моизә вә хәбәрдарлыглары гулаг ардына вуруб, өмрүнү гәфләтдә вә ојун-ојунҹагла кечирсин.

Һәдисдә белә бујурулур: «Ики ҝүнү бәрабәр олан шәхс зијанкар вә бу ҝүнү дүниндән пис олан шәхс мәл᾽ундур» (Мәанул-әхбар).

Бүтүн ҝөрдүкләриниз бизи ајыг олуб, вахтын гәдрини билмәјә чағырыр. Ҹаванлығын архасында гоҹалыг, сағламлағын архасында хәстәлик вә һәјатын архасында өлүм дајанмышдыр. Вахт варкән ајаға галхын, гаршыдакы узун јолунуз үчүн азугә һазырлајын. Әли (ә)-ын бујуруғунуз унутмајын: «Бу гәдәр өјүд-нәсиһәт агил инсанларын моизәси вә наданларын ибрәт ҝөтүрмәси үчүн кифајәтдир.» (Нәһҹүл-бәлаәғ).

Биринҹи суалыныз олдугҹа әһәмијјәтлидир. Елмин дәринликләринә ҝетмиш, камиллик вә бәсирәт мә᾽дәни олан, Аллаһдан илһамланан Имамлардан (ә) савај кимсә бу суала гәнаәтбәхш ҹаваб верә билмәз. Арзуларымдан биринин јеринә јетириләҹәји тәгдирдә Аллаһ нә истәјәҹәјими билмирәм. Онун дәрҝаһындан сабит иман, разылыг, јохса ҹәннәтими истәјим? Јохса һәзрәт Меһдинин (ә.ҹ) зүһуруну истәјим? Бәлкә, дејим ки, илаһи мәни өз бәјәндијин кими ет? Ја да бүтүн бәндәләр үчүн дүнја вә ахирәт сәадәти истәјим?

Анҹаг мән Аллаһы бағышлајан вә бәхшиш верән кими таныјырам. Онун рәһмәт вә кәрамәт хәзинәләриндән нә гәдәр бағышланарса, зәррәҹә азалмаз. Бүтүн дуалар иҹабәт олунар. О, мүтләг фејз бағышлајандыр. «Онун бирини динләмәси диҝәрини динләмәсинә мане олмур вә истәјәнә дә, истәмәјәнә дә әта едир» (Кафи, 2-ҹи ҹилд). Онун хәзинәләри түкәнмәз вә чох бағышламағы она јалныз кәрәм вә сәхавәт артырар» (Мәфатиһул-ҹинан).

О, өз китабында вә һәзрәт Рәсула (с) вәһјиндә дуа үчүн һамыја мүтләг изн вериб. «Сизин Аллаһыныз дејәр: чағырын Мәни, ҹаваб верим сизә. Шүбһәсиз, Мәнә ибадәт етмәји өзләринә сығышдырмајанлар тезликлә хар вә зарыјан һалда ҹәһәннәмә дахил олаҹаглар» (Ғафир-60). Беләликлә дә, һамыја дуа әмри верилмиш, гуртулуш гапылары тајбатај ачылмышдыр.

Бу сәбәбдән дә мән бүтүн еһтијаҹларымы Ондан истәјирәм вә Онун әтасыны мәһдуд сајмырам. Фәхр едирәм ки, вүҹудум башдан-ајаға Она мөһтаҹдыр вә иззәтим Онун әтасына бағлыдыр.

Ону да гејд едим ки, һәзрәт Пејғәмбәр (с) вә Әһли-бејтдән рәвајәт олунан дуалар арасында бүтүн мәгсәд вә мәтләбләри өзүндә ҹәмләшдирән дуалар чохдур. Лакин бу дуалар артыг сечилмиш олдуғу үчүн онларын арасындан бир нечәсини сечмәк олмаз.

Әҝәр имамларын сәһабәләринин, алим вә һәдисчиләрин тәртиб етдикләри мө᾽тәбәр китаблардан һәр биримиз фајдалансаг, сајсыз-һесабсыз рәһмәт хәзинәләринә јол ачылар.

Бу дуалар бәшәрин һәгиги еһтијаҹларынын бәјанындан әлавә охујанын диггәтини еһтијаҹсыз Аллаһа јөнәлдир, онда фүсүнкар мә᾽нәви һаләтләр јарадыр, Аллаһла үнсијјәтдән зөвг алыныр. Еләҹә дә, елм, мә᾽рифәт, әхлаг, фәзиләт гапылары дуа охујанын үзүнә ачылыр.

Јәгин ки, о һәзрәтләрин дуа ҝөстәришләри олмасајды, бәшәријјәт дуа ишығында вүҹуда ҝәлән камиллији дада билмәзди. Бу дуалар Аллаһы һансы адларла чағырмағы, нә истәмәји өјрәдир.

Бу дуалар вә хүсуси илә дә Гур᾽андакы дуалар нур, иман, Аллаһа тәрәф сејр, һејвани нәфс истәкләриндән гуртулуш, мәләкути дәрәҹәләрә јүксәлиш, рәһмәт дәрјасында үзмәк вә һәгиги бәрәкәтдир. Имам Зејнәлабидин (ә) мүнаҹатларындан бириндә белә бујурур: «Еј о кәс ки, сәлтәнәти бүтүн јери тутмуш, ҹәлал вә әзәмәти һәр шејә галибдир. Мәһәммәд вә онун аиләсинә салам ҝөндәр. Гәлбими Сәнә тәрәф јөнәлмәјин шадлығы илә долдур вә мәни Сәнә итаәт едәнләр ҹәрҝәсинә гош.»

Дуаны охујаркән анлајырыг ки, Аллаһдан бир шеј истәдијимиз заман бу сөзләри тапа билмәздик. өз һаҹәтләримизи бу дуадакы мәгамларла дәрк етмәз, дүнјәви вә мадди истәкләрлә кифајәтләнәрдик. Ујғун дуада јенә дә бујурулур: «Еј о кәс ки, јолуну азмышлар ону үз тутар, ону рәһбәр ҝөрәрләр. Горхмушлар ону сәсләр, Ону сығынаҹаг биләрләр. Ибадәт едәнләр Она пәнаһ апарар, Она архаланарлар. Ахы нә вахт Сәндән гејрисини чағыран севинди, Сәндән гејриси үчүн әзијјәт чәкән раһатлыг тапды? Мәним Аллаһым, сүбләрин ишығы, ҝеҹәнин гаранлығыны апарды. Мәнсә һәлә дә арзума чатмамышам вә мүнаҹат булағындан дојмамышам. Мәһәммәд вә онун аиләсинә салам ҝөндәр. Истәкләримин гәбулу вә ја бинәсиб галмағым, һансы мәсләһәтдирсә ону јеринә јетир. Еј меһрибанларын меһрибаны.» (Сәһифеји-сәҹҹадијјә).

Мә᾽сумлардан бизә јетишмиш бүтүн диҝәр дуалар да камил мә᾽рифәт, бәсирәт, тәрбијә ашылајан мәзмуна маликдир. Онларын васитәсилә гәлб сафланыр, инсанын мә᾽нәви аләмин сејринә шөвгү артыр.

Камил дуалардан бә᾽зиси Аллаһдан мүвәффәгијјәт, сағламлыг, јәгин мәгамы, тәвәккүл вә риза диләјир. «Мәкаримул-әхлаг» дуасы кими дуаларда һәгиги еһтијаҹ вә пак фитрәт истәнилир. Дуа едән өз мәгам вә фәзиләтиндән асылы олмајараг, өзүнү јохсул, там еһтијаҹ ичиндә ҝөрүр вә затән варлы, камил олан Аллаһ гаршысында өзүнү баҹардыгҹа кичик фәрз едир. Инсан бу дуаларла ән горхулу һадисәләрлә үзләшмәк үчүн силаһланыр.

Дуа әһлини бәла туфанлары аҹизләшдирмир, чәтинликләр әлдән салмыр. Мә᾽јуслуг вә үмидсизлик онлара гәләбә чалмыр. Үмид Аллаһа вә Онун гүввәсинәдир. «Еј Аллаһ, Сәндән үрәјимә, ҹаныма гарышмыш иман, јәгин истәјирәм ки, мәнә јаздығындан башга бир шеј чатмајаҹағыны билим. Мәни гисмәт етдијин шејләрдән разы сал.» (Сәһифеји-сәҹҹадијјә, 2-ҹи ҹилд).

Бу кими дуаларла инсанлар чәтинликләрә галиб ҝәлиб, өз иман вә мөвгеләриндә мөһкәмләнирләр. «Аллаһ бизә кифајәтдир», «өз ишими Аллаһа тапшырырам», «Биз Аллаһ тәрәфиндәник вә Аллаһа тәрәф гајыдаҹағыг», «Аллаһдан башга һеч бир гүввә вә гүдрәт јохдур» кими ајәләр бүтүн зәиф нөгтәләри гүдрәтә чевирир. Һәзрәт Пејғәмбәрин (с) өз гызы Фатимәјә (ә) өјрәтдији дуадакы кими: «Еј дири вә әбәди! өз рәһмәтинлә көмәјимә чат, мәни бир ан да өзбашына бурахма вә бүтүн ишләрими ислаһ ет.» (Кәнзүл-үмман). Дуа едән шәхс өзүнү Аллаһын аманында вә һимајәсиндә ҝөрүр, һеч бир касыбчылыг вә зәрәр ону горхутмур.

Һәгигәтән дуа вә чағырышын өзү истәнилән һаҹәтләрдән даһа мүһүм вә фејзлидир. Она ҝөрә дә истәр кичик, истәрсә дә бөјүк һәр нә варса, Аллаһдан истәмәк лазымдыр.

Хош о достларын һалына ки, Аллаһла дуа васитәсилә даим рабитәдәдирләр вә вај олсун дуанын ләззәтиндән вә бәрәкәтиндән мәһрум оланларын һалына. Аллаһа ибадәт вә пәрәстишин һәгигәти дуадыр. (бах: Бәгәрә-156). Һәдисдә «дуа ибадәтин мәғзидир» бујурулур. (Вәсаилүш-шиә, 4-ҹү ҹилд).

Рәвајәтдә нәгл олунур ки, имам Садигдән (ә) сорушдулар: Ики шәхс намаза бирликдә башлајыб, бирликдә дә битирдиләр. Намаз заманы онлардан биринин дуасы, диҝәринин гираәти мүкәммәл иди. Һансынын фәзиләти даһа чохдур?

Имам (ә) биринҹи дәфә «һәр икиси фәзиләтлидир» дејә ҹаваб версә дә, суал верән шәхс јенә дә ҹаваб истәди. Һәзрәт (ә) бујурду: «Дуасы чох олан даһа фәзиләтлидир.»

Уҹа Аллаһдан истәјирәм ки, гәлбимизи дуаја шөвг нуру илә ишыгландырсын, һәр заман дуанын бәрәкәтиндән фејз алаг. Хүсуси илә һәзрәт Бәгијјәтуллаһ (ә.ҹ) үчүн дуаја мүвәффәг олуб, онун һакимијјәт не᾽мәтинин гәдрини биләк.

Ҹаваб 7-2: Гијамәт ҝүнү мәндән шәфатә истәјирсиниз. Әввәла, үмид едирәм ки, сиз өзүнүз шәриәт тәклифләринә әмәл етмәклә, пак иман вә Әһлид-бејтә бағлылыг руһијјәнизлә шәфатә едәнләрдән (бағышлатдыранлардан) олаҹагсыныз. Рәвајәтә ҝөрә, мө᾽минләр дә шәфаәт едәнләрдәндир.

Икинҹиси, һамынызын ҝөзү һәзрәт Рәсул (с) вә Әһли-бејтин (ә) шәфаәтиндәдир. Гијамәт ҝүнүндә шәфатә едәнләр чохдур – о ҹүмләдән динин һәгиги кешикчиси олан алимләр. Лакин шиәләри вә мө᾽минләри гуртулуш мәнзилинә, али дәрәҹәләрә чатдыран хүсуси шәфаәт Мәһәммәд вә али Мәһәммәд (с) шәфаәтидир.

Баһар јағышындан олармы әсәр?

өз Аллаһы илә әһд бағламыш сизин кими инсанларын мәним кими гүсурлу бир бәндәнин шәфаәтинә нә еһтијаҹы вар? Әҝәр шәфаәтдән бир пај нәсиб олса, о да Мәһәммәд вә али Мәһәммәд (с) шәфаәтинин сајәсиндәдир.

Шәрафәтли һәдисләрә ҝөрә шәхсләрдән шәфаәтә шамил олмаг манеәләри јохдурса, али дәрәҹә саһиби оланлар ашағы мәртәбәлиләрә шәфаәт едирләр. Бу шәфаәт јалныз ҝүнаһкарлара дејил, салеһ адамлара да аиддир вә онларын дәрәҹәсини јүксәлдир. Буна әсасән дә һәзрәт Пејғәмбәр (с) ҝүнаһкарлара, салеһләрә, шәһидләрә, һәтта пејғәмбәр вә имамлара да шәфаәт едә биләр. Әҝәр шәфаәт ҝүнаһкарлары бағышлатдырарса, диҝәрләринин мәртәбәләрини даһа да уҹалдар. Бу мә᾽нада мә᾽сумларын шәфаәти бүтүн шәхсијјәтләрә вә мәгам саһибләринә шамил олунур. Ҝүнаһкарлара шәфаәтин әһатәси о гәдәр ҝенишдир ки, онларын адларынын Мәһәммәд, Әли, Фатимә, Һәсән, Һүсејн вә с. олмасынын да әһәмијјәти вардыр. Бүтүн бунлара бахмајараг инсан бәдбәхтчилик бијабанында, ҹәһәннәм әзабында сүгута уғрајыр. Әҝәр аз мә᾽рифәтли бириси «тәәҹҹүб едирәм ниҹат тапана, ахы неҹә ниҹат тапыб» демишсә, камил сөз имана мәхсусдур: «тәәҹҹүб едирәм һәлак олана, ахы неҹә һәлак олуб?». Доғрудан да инсан сәадәтә чатмалы, хошбәхт олмалыдыр вә бу бир ҝерчәкдир.

Инсан бу илаһи фејзләри әлдә етмәк јолуну тутмалы, һаггын рәһмәт ҝүнәшинин нурундан мәһрум олмамалы, ҝүнаһын инсаны јуварлатдығы чыхылмаз зүлмәтдән горхмалы, гәфил әзабдан һәзәр етмәли, бу ајәни унутмамалыдыр: «Сонрадан пис иш ҝөрәнләрин агибәти даһа да пис олду. Чүнки онлар Аллаһын ајәләрини јалан билиб, мәсхәрәјә гојдулар.» (Рум-10).

Инсан өзүнү фәлакәтә атмамалы, илаһи рәһмәтдән нә мәғрур, нә дә мә᾽јус олмамалыдыр. Үмид вә горху арасында ајыг һалда ирәлиләјиб, шејтанын вә алчаг нәфсин шәриндән Аллаһа сығынмалыдыр. «Уҹа вә әзәмәтли Аллаһын гүввәсиндән гејри бир гүввә јохдур. Иддиамызын сону будур ки, һәмд вә сәна аләмләрин Рәббинә мәхсусдур.»

Суал 8: Ҹәнаб Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна. Салам! Ибадәтләринизин һагг дәрҝаһында гәбул олмасы арзусу илә! өз һикмәтли өјүдләринизлә јеткинлик јашына чатмыш ҹаванлара јол ҝөстәрмәјинизи хаһиш едирәм.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Гур᾽анын мүраҹиәт етдији, илаһи вәзифәләр шәрәфинә чатмыш әзиз јенијетмәләр вә өвладлар! Бу јаша, бу ләјагәтә чатмағыныз мүнасибәти илә сизи тәбрик едирәм.

Диггәтли олун, бу тарихдән башлајараг ислами ҹәмијјәтдә үзвлүјә гәбул олмусунуз. Әхлагыныз, данышығыныз, фәалијјәтиниз үзәриндә һесаб апарырлар. Аллаһ-таала сизә е᾽тибар әта етмиш, (Гур᾽анда 88 дәфә) «Еј иман ҝәтирәнләр» дејә сизә үз тутмушдур. Һәмин бу е᾽тибар бахымындан да ҹәмијјәтдә гијмәтиниз вардыр.

Сизин фәалијјәтиниз вә сөзүнүз бу вахтадәк шәриәт нөгтеји-нәзәриндән е᾽тибарсыз иди. Сизин һаггынызда башгалары гәрар чыхарырдылар. Инди исә өз ихтијарыныздасыныз. Аллаһ, Пејғәмбәр, мә᾽сумлардан башга кимсәјә табе дејилсиниз.

Тоһид, нүбүввәт, имамәт, мә᾽ад, кечмиш пејғәмбәрләр, китаблар вә мәләкләрә олан е᾽тигадынызы гысаҹа да олса дәлилләрлә мөһкәмләндирин. Чалышын ки, Аллаһын јардымы илә Она бәндә, Пејғәмбәрә итаәтчи, имамлар вә хүсусилә дә һәзрәт Меһди (ә.ҹ) үчүн һәгиги әскәр, халис шиә, Ислам вә Гур᾽ан үчүн әмин кешикси, мө᾽минләр үчүн гајғыкеш бир гардаш олун. Һамынын, хүсусилә дә ата-ана, мүәллим вә алимләрин һаггына риајәт един. Сөзүн гысасы, өзүнүзү ҝөзәл ислам әхлагы илә зинәтләндирин, халга јахшылыгда, елм вә мә᾽рифәт тәһсилиндә даим јорулмадан чалышын. Инкишафыныз үчүн бүтүн имканлардан сәмәрәли истифадә един.

Бу ҝүндән башлајараг һәјатынызын дәгигәләринин дә гәдрини билин. Ахы сиз ислам үммәти үчүн ифтихар олмалы, иззәт саһибинә чеврилмәлисиниз. Вахтынызы тәнбәллик вә сүстлүклә кечирмәјин, Аллаһ еләмәмиш, писләнмиш вә һарам ишләрә, ојунлара сәрф етмәјин. Бир заман елә олсун ки, өзтән ҝүнләринизә нәзәр саланда шад вә хошбәхт оласыныз.

Әзизләрим! Тәклиф нәдир? Тәклиф јашына чатмаг нәдир? Јә᾽ни, бу сөз, бу да мејдан! Бу сиз, бу да сәадәтли фүрсәтләр! Јә᾽ни, мәс᾽улијјәт, өзүнүтәрбијә, гуруҹулуг дөврүнә гәдәм гојма, илаһи имтаһанларла үз-үзә! өзүнүзү белә бир һәјат үчүн һазырлајын вә һеч бир гијмәтә Аллаһдан башгасына сатмајын. Әслиндә, сизин гијмәтиниз беһиштдир. «өзүнүзү беһиштдән гејри бир шеј сатмајын.» (Нәһҹүл-бәлағә).

Чалышын ки, сечдијиниз фәалијјәт саһәсиндә ҹәмијјәт үчүн фајдалы вә е᾽тибарлы бир үзв олун. Фәрз един ки, һамы сизин чалышганлығыныза мөһтаҹдыр вә сиз өз пајыныза дүшән бу еһтијаҹлары арадан галдырмалысыныз.

Аллаһы һеч заман унатмајын. Ону хатырламагдан, дуа вә ибадәтдән, имамлара тәвәссүлдән, шәрәфли һәрәмләрин зијарәтиндән ҝүҹ алын. Аллаһын лүтфүнә вә јардымына үмидвар олун. Гур᾽анда бујурулур: «Һаггымызда чалышанлары хүсуси јолларымыза һидајәт едәрик вә шәксиз ки, Аллаһ јахшы иш ҝөрәнләрләдир.» (Әнкәбут-69).

Суал 9: Ајәтуллаһ-үзма Сафи Ҝүлпајигани ағанын мүгәддәс һүзуруна. Салам!

Мән ҝәнҹлијимин әввәл дөврүндән башлајараг әммарә (алчаг) нәфс илә мүбаризәдә олмушам. Амма бә᾽зән мүвәффәгијјәт газана билмирәм, әммарә нәфс мәни пис ишләрә сөвг едир. Ҝүнаһа батандан сонра виҹдан әзабы чәкирәм. Мәнә үмид вериб, көмәк ҝөстәрмәјинизи хаһиш едирәм.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Һәзрәт Пејғәмбәр (с) белә бујурмушдур: «Үммәтимин ән јахшысы ҝәнҹлијини Аллаһа итаәтдән кечирән, нәфсини дүнја ләззәтләриндән горујан вә ону (нәфсини) ахирәт јолунда зәһмәтә салан шәхсдир. Һәгигәтән, белә бир шәхсин мүкафаты Аллаһ јанында беһишт дәрәҹәләринин ән уҹасыдылр.»

Әзиз өвладым! Чохлары ондан-бундан шикајәтләнирсә, сиз өзүнүздән наразылыг билдирирсиниз. Мә᾽лум олур ки, әммарә нәфс илә чарпышмадасыныз. Башга сөзлә, һәзрәт Пејғәмбәрин (с) бујурдуғу кими, нәфс илә ҹиһаддасыныз. Дүшмәни ҝүҹлү ҝөрүр вә Аллаһ еләмәмиш, мәғлубијјәтдән горхурсунуз. Сизи әмин едирәм ки, дүшмән гаршысында мүгавимәт ҝөстәриб, мејданы даралтсаныз вә онун истәкләринә әввәлҹәдән баш әјмәсәниз нәһајәтдә галиб ҝәләҹәксиниз. Билин ки, онун истәкләри сајсыз-һесабсыздыр. Әввәлҹәдән бир истәјинә баш әјсәниз, нөвбәти әмрләринә верәҹәк вә шәхсијјәтинизи там мәһв етмәјинҹә гане олмајаҹаг. Әсил дөјүш вә ҹиһад мејданы һәмин бу ҹаванлыгдыр. Сөзсүз ки, әммарә нәфс һәр инсаны мәғлуб едә билмир. Һәгиги ҹәнҝавәрләр бу мејданда өзүнү ҝөстәриб мүкафатлар ала биләр.

Сиз вә сизин һәмјашыдларынызын һәр бири бу бөјүк имтаһандан кечмәлидир. Аллаһы хатырлајын вә ондан вә᾽дә етдији јардымы истәјин. (Әнкәбут-69). Аллаһ ҹиһад едиб, Ондан јардым истәјәнләри һидајәт едәр. О, јахшы иш ҝөрәнләрләдир.

Сиздәки бу чарпышма руһијјәси аҝаһлыг вә бәсирәт мәрһәләләриндәндир. Үмид вар ки, бу аҝаһлыг һесабына, әксәр ҹаванларын гәрг олдуғу ҝирдабдан гуртуласыныз.

Илк бахышдан чәтин ҝөрүнән бу мүгавимәт нәфсә итаәт етмәдән ирәлиләдикҹә асанлашыр. Тәҹрүбәли вә мө᾽мин шәхсләрлә үнсијјәтдә олмаға чалышын, дини сөһбәтләрдә иштирак един. «Ме᾽раҹүс-сәадәт», «Һәјатүл-гүлуб», «Ејнул-һәјат», кими китаблары мүталиә един, «Кумејл» вә «Нүдбә» дуалары охумагла, имам Замана (ә.ҹ) тәвәссүл етмәклә өзүнүзү ҹиһада һазырлајын.

Ајдын ҝәләҹәјинизә үмидлә, сизин вә һәмјашыдларынызын тофиг тапмасы үчүн дуа едирәм.

Суал 10: Хаһиш едирәм ки, јени дәрс илинин башланғыҹында тәләбә вә шаҝирдләрә өз ҝөстәришләриниз илә јол ҝөстәрәсиниз.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурмушдур: «Билин ки, Аллаһ елм тәләб едәнләри севир» (Кафи 1-ҹи ҹилд).

Әзиз тәләбәләр вә шаҝирдләр, ислам өвладлары! Аллаһын салам, рәһмәт вә бәрәкәти сизә шамил олсун ки, јени тәһсил илини һәвәслә гаршылајыб, институт вә мәктәбләрин гапысыны тәрәгги вә камиллик гапысы һесаб едирсиниз.

Һәдисдә бујурулур: «өзүнүзү илаһи әхлагларла зинәтләндирин» (Бәһарул-әнвар, 61-ҹи ҹилд).

Илаһи сифәтләр арасында ән шәрәфлиси елм сифәти, сифәт исимләри арасында ән әзәмәтлиси алим сифәтидир. Она ҝөрә дә елм сифәти илә зинәтләнмәк диҝәрләриндән даһа үстүн вә дәјәрлидир.

Аллаһдан бир нишанә тапыб, она јијәләнмәк һәмин илаһи әхлага саһиб олмагдыр. Бу нишанәләрин ән мүһүмү елм вә гүдрәт, билик вә баҹарыгдыр. Бу ики сифәт әлагәлидир вә онларын ајрылмасы гејри-мүмкүндүр. Һарада билик варса, орада баҹарыг вар вә һарада баҹарыг варса, орада билик вар. Беләҹә, бәшәријјәтин еһтијаҹлары арасында елмдән үстүнү јохдур. Ону тәләб едәнләр даим ахтарышдадыр. Һәзрәт Әли (ә) бујуруб: «Билик габындан савај бүтүн габлар долдугҹа даралыр. О исә долдугҹа ҝенишләнир.» (Нәһҹүл-бәлағә).

Әзизләрим, бу фүрсәти гәнимәт билин. Охујун ки, аҝаһлыг вә мә᾽рифәтә чатасыныз. Охујун ки, өзүнүзү, ҹәмијјәти, исламы иззәтләндирә биләсиниз. Охујун ки, өзүнүзү вә башгаларыны ҹәһаләт пәнҹәсиндән гуртарасыныз. Мүхтәлиф елм саһәләриндә бу ҝүнәдәк ачылмамыш дүјүнләри ачмаг үчүн охујун. Охујун вә алим олун. Сиз кимсәдән әскик вә баҹарыгсыз дејилсиниз.

Дүнја вә онун ҝәләҹәји биликли милләтләр үчүндүр. өз елминизлә ислам үммәтинин тарихи шәрәф вә иззәтини өзүнә гајтарын. Ирадәли олун, һеч бир елми дәрәҹәни әлчатмаз сајмајын.

Аллаһ-таала бәшәријјәтә каинаты рам етмәк ләјагәти вермишдир. Елмә вармагла каинатын сирләрини ачын. Фитрәтән тәләб олунан бүтүн фајдалар елм васитәси илә әлдә едилир. Зүлмәт вә зилләт исә ҹәһаләт нәтиҹәсидир.

өзүнүз Аллаһ вә Ислам кәлмәләрини уҹалтмаг, Гур᾽ан һәдәфләринин ҝерчәкләшмәси, мәһрумлара хидмәт үчүн һазырлајын. Елм јолунда үзәринизә дүшән әзијјәтләри Аллаһ бәндәләринин раһатлығы үчүн вәзифә билин. Һамы сизин интизарыныздадыр. Аллаһ сиздән чалышганлыг вә фәдакарлыг ҝөзләјир. Ислам вә ислам пејғәмбәри сизин ибтидаи вә али тәһсилинизин, елми тәдгигатларынызын интизарындадыр. Мә᾽сумлар, хүсусилә дә әсрин имамы һәзрәт Бәгијјәтуллаһ (ә.ҹ) сизи ҝөзләјир.

Һамынын ҝөзү елми мәркәзләрә, дәрс вә тә᾽лим отагларына дикилмәлидир. Сизин неҹә чалышдығыныз, өзүнүзү неҹә һазырладығыныз диггәт мәркәзиндәдир. Елм оҹагларында мүәллимләр, тәрбијәчиләр вә мүдиријјәт бу амаллар јолунда әл-әлә вермәлидирләр.

Аҝаһлыг, дүшүнҹә вә биликдән ләззәт алмаға чалышын. өз вахтынызы фајдасыз ишләрә, мүсабигә вә ојунлара сәрф етмәјин. Һәгиги камиллик вә илаһи сејр архасынҹа ҝедин. «Јохса ҝүман едирсиниз ки, сизи сәбәбсиз јаратмышыг» (Мо᾽минун-115), «Бу дүнја пуч вә фајдасызлыгдан башга бир шеј дејил» (Әнкәбут-64). Бу ајәләрин дәјәрли мә᾽насыны унутмајын. Вахты бада верән ојунлардан чәкинин. Бә᾽зиләриндә мүәјјән фајда олан белә ојунлар тәһсилдә ҝерилијә сәбәб олур.

Һәгиги камиллијә чатмаг истәјирсинизсә, әтрафыныздакылар да әјләнҹәләрдән узаглашыб сизинлә һәмкарлыг етмәлидир.

Гысасы, онсуз да әлдән ҝедәҹәк өмрүнүзү уҹуз гијмәтә сатмајын. Билин ки, елм вә мә᾽рифәтдән, илаһи разылыг вә илаһи сејрдән гијмәтли бир шеј јохдур. Һәзрәт Әли (ә) бујурур: «Елә бир азадә инсан јохдурму ки, ағзындакы јемәк гырынтысы тәк дәјәрсиз олан дүнјаны өз әһлинин өһдәсинә бурахсын? Доғрусу өмрүнүзүн гијмәти јалныз беһиштдир. Дүнјанызы беһиштдән башга бир шејә сатмајын.» (Нәһҹүл-бәлағә).

өзүнүзү вәзифәли билин, ләјагәтсиз вә һарам ишләрдән чәкинин. Ваҹиб әмәлләрә, хүсуси илә дә мө᾽мин ме᾽раҹы олан намаза әһәмијјәт верин. Ҹүмә вә ҹамаат намазында иштирак един. Тәләбәлик вә шаҝирдлик вүгарынызы горујун. өјрәнмәк вә өјрәтмәк Аллаһын разылығы, илаһи сифәтлә зинәтләнмәк үчүн һидајәтчи билин. Аллаһдан јардым диләјин.

Ҹәмијјәтин мөвласы һәзрәт Меһдини (ә.ҹ) Аллаһда өз аранызда васитә гәрар верин вә билин ки, сизин мүвәффәгијјәтләриниз о һәзрәти севиндирир. Сиз һамыныз о һәзрәтин руһани өвладларысыныз вә о һәр бир атадан даһа чох сизин мүвәффәгијјәтинизи арзулајыр.

Һәр бириниз үчүн, исламын әзәмәти үчүн, елми мәркәз вә институт мәс᾽улларынын мүвәффәгијјәти үчүн дуа едирәм.

Суал 11: Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна салм!

Мәнтәгәмиздә хүсуси илә гадынлар арасында интиһар (өзүнү өлдүрмә) һалы чохалыб. Бу һал вә онун агибәти һаггында мүбарәк нәзәринизи бујурун.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

өзүнә гәсд етмәк бөјүк ҝүнаһлардандыр. Бу ҝүнаһа ҝөрә истәр киши, истәрсә дә гадын Аллаһын шиддәтли әзабына дүчар олар. Әҝәр инсан дәли вә әсәби дејилсә, ҝүнаһын сәбәби ахирәт инаҹынын зәифлији, дөзүмсүзлүк вә Аллаһдан үмидсизликдир.

Бу ҝүнаһа батанларын чоху бир сыра ваһимә вә хәјалларын тә᾽сири алтында олур. Мәсәлән, гызышдырыҹы ојунлар вә ја сајсыз евләнмәләрдәки мүвәффәгијјәтсизликләр, мәишәт сыхынтылары гаршысында мәғлубијјәт интиһара сәбәб олур.

Бу гәбил инсанлара дүнја вә дәјишикликләрин даим һәрәкәтдә олдуғуну анлатмаг лазымдыр. Һәјатда адәтән, сәбирсиз, мүгавимәт руһијјәси олмајанлар мәғлубијјәтә уғрајырлар. Онларда ҝәләҹәјә үмидсизлик јараныр, проблемләри һәллолунмаз һесаб едирләр. Һансы ки, дөзүмлү шәхсләр Аллаһа тәвәккүл етмәклә чәтинликләрә сәбр едир вә ҝәләҹәјә үмид ичиндә, проблемләрлә чарпышырлар.

Бәшәр тарихи чәтинлик ардынҹа раһатлыг, јохсуллуг ардынҹа рифаһ сәһифәләри илә зәнҝиндир. Мүвәффәг инсанларын руһијјәсини һеч бир һадисә сындыра билмир. Аллаһын лүтфүнә ҝүвәнәнләр «һәгигәтән, һәр бир чәтинлик ардынҹа раһатлыг вар» (Иншираһ-5) ајәсини унутмурлар. Заман кечир вә зүлмәтләр нура бојаныр.

Беләләрини сәбрә дә᾽вәт етмәк лазымдыр. Баш бәдән үчүн неҹәсә, сәбр дә иман үчүн еләдир. (Нәһҹүл-бәлағә). Үмид вар ки, бу нәсиһәтләр фајдалы олсун.

Суал 12: Бүтүн мүсәлман ҝәнҹләр, еләҹә дә мәним үчүн бир нәсиһәт бујурмағынызы хаһиш едирәм.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Сизә вә гәлби ислам нуру илә мүнәввәр диҝәр әзиз ҹаванлара тәгва, әдәб вә дини ҝөстәришләрә бағлылығы төвсијә едирәм. Төвсијә едирәм ки, һәјатынызын бүтүн дөнәмләриндә дининизи һәр һансы бир истәјә фәда етмәјәсиниз. Әксинә, һәр шеји дининизә фәда един.

Хаһиш едирәм ки, дүнја вә ахирәтим үчүн фајдалы бир нәсиһәтлә мәнә јол ҝөстәрәсиниз.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Нәсиһәт истәкли мәктубунуз чатды. Мө᾽минин мө᾽мин бојнунда нәсиһәт һаггы олдуғуну нәзәрә алараг, ашағыдакы гејдләри тәгдим едирәм.

«өјүд вә нәсиһәт мө᾽минләр үчүн фајдалыдыр» (Заријат-55) ајәсинә әсасән нәсиһәтләримизин фајдалы олаҹағына үмидлијик.

Истәр өзүм үчүн, истәрсә дә сиз вә бүтүн мө᾽мин баҹы вә гардашлары үчүн ән јахшы нәсиһәт тәгва вә пәһризкарлыгдыр. Имам Багир (ә) бујурур: «Һәгигәтән бир мүсәлманын диҝәр бир мүсәлмана вердији ән јахшы өјүд пәһризкарлыгдыр.»

Гијмәтли ҹаванлыг не᾽мәтинин гәдрини билин. Аллаһын бәхш етдији баҹарыг вә фүрсәти гәнимәт сајын. Бу дөврүн тәравәтиндән ҝөзәл шәкилдә истифадә един. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) Әбузәрә вәсијјәтиндә «нә гәдәр ки, гоҹалыг ҝәлмәјиб, ҹаванлығы гәнимәт бил» дејә бујурур.

Чалышын ки, ҹаванлыг дөврүндә гәзәб, шәһвәт вә нәфс истәкләрини рам етмәклә өзүнүзә аға олун. Бу дөвр чалышмаг, өзүнү дүзәлтмәк, исте᾽дадларын ашкарланмасы, камиллик дәрәҹәләринин фәтһи үчүн мүнасиб фүрсәтдир. Һејвани мејлләрин ҝүҹләнмәси дә бу дөврә тәсадүф едир. Бу дөвр ја сәадәт, беһишт, ја да бәдбәхтлик вә әбәди әзаб дөврүдүр. Зәһмәтләрә гатлашмагла бу дөврү Аллаһ, Онун пејғәмбәрләри, өвлијалары вә салеһләрин јолунун сејринә чевирмәк лазымдыр. (Ниса-69).

Мүвәффәгијјәт нәсими јелләринә гуҹаг ачын вә нәфслә ҹиһада галхыб, һидајәт вә мүвәффәгијјәт газанын. өзүнүзү бүдрәмә вә тәнәззүл амилләриндән һифз един. Бә᾽зи амилләр Әбу-һәмзә Сомалинин шәрафәтли дуасындан бәјан олунмушдур: «Мәним ағам! Јохса мәни өз дәрҝаһындан говуб, хидмәтиндә бәндәликдән мәһрум етмисән? Бәлкә, сәһләнкарлығымы ҝөрүб, өзүндән узаглашдырдын, үз дөндәрдијим ҝөрүб, өзбашына бурахдын? Јохса, бәхшишләрин гаршысында миннәтдарлыг етмәдијими ҝөрүб, бинәсиб етдин? Бәлкә, алимләрдән узаг ҝөрүб, хар етдин, гафилләрлә ҝөрүб, рәһмәтиндән мә᾽јус гојдун? Јохса, мәни батил әмәл саһибләри арасында ҝөрүб, оналын өһдәсинә бурахдын? (Сәһифеји-сәҹҹадијјә, 2-ҹи ҹилд).

Јухарыда садаланан сәбәбләр мүвәффәгијјәтсизлијин, Аллаһдан узаглығын, гәлб гаранлығын вә диҝәр фәсадларын сәбәбләридир. Бүтүн бунлар һәгиги фәзиләтләрин вә мә᾽нәви дәрәҹәләрин кәсби үчүн манедир.

Инсан үчүн сәадәтбәхш хүсусијјәтләрдән бири дә лајиг нәсиһәтләр тәмәннасыдыр. Аллаһ сизин бу мә᾽нәви дәркинизи, бәсирәтинизи артырсын. Бу һалы әлдә етмәк үчүн Аллаһа шүрк един. Һеч вахт әхлагынызы, нәфсинизи бош бурахмајын. Гур᾽ан тилавәтиндә давамлы олун. Ән азы әхлаг, мә᾽ад, илаһијјәт, маарифә аид һиссәләри әзбәрләјин. Аллаһы зикр етмәклә шејтани хәјаллары говун. «Шејтани хәјаллар һүҹум чәкәндә пәһризкарлар Аллаһы зикр едирләр» (Ә᾽раф-201).

Һал һазырда елмә јијәләнмәк үчүн илаһи төвфигиниз вар. Елми мәгамлары мәгсәд сечин. Ҹәмијјәтин фајдалы бир үзвү олмаг, бөјүк хидмәтләр ҝөстәрмәк, мүсәлманлары јадлара мөһтаҹлыгдан гуртармаг үчүн баҹардыгҹа чалышын.

Һәр заман һәзрәт Меһдинин (ә.ҹ) зүһурунун интизарында олун, онун нурлу көнлүнү севиндирән әмәлләр һазырлајын.

Уҹа Аллаһдан сизин үчүн төвфиг, дүнја вә ахирәт сәадәти истәјирәм.

Суал 14: Хаһиш едирәм ки, ҹаванлар үчүн бир нәсиһәт бујурун.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Әзиз ҹаванларымыз дөврүмүзүнү сајсыз-һесабсыз аздырыҹы дә᾽вәт вә васитәләринә диггәтли олмалы, гејри-ислами тә᾽сирләр алтына дүшмәмәлидирләр.

Билин ки, «ләббејк» дејиләси јеҝанә дә᾽вәт бәшәријјәтин ән зијалысы, һәјат тарихи там шәкилдә мә᾽лум олан имамлардыр.

Иншәаллаһ мүвәффәг оласыныз.

Гејд: Ајәтуллаһ-үзма Сафинин оғлу доктор Мүртәза Сафи тәһсилини тәкмилләшдирмәк үчүн Инҝилтәрәјә е᾽зам олунду. О, ики илдән сонра кардиолог ихтисасы илә өлкәјә гајытды. Һазырда Теһранын «Шәһид Беһишти» институтунун елми шурасыны үзвүдүр, «Шәһид Мүдәррис» хәстәханасында фәалијјәт ҝөстәрир. Ашағыда ихтијарыныза вериләҹәк ики мәктуб Ајәтуллаһ-үзма Сафи тәрәфиндән доктор Сафијә вә онун һәјат јолдашына үнванланмышдыр.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

«Де ки, ишинизи ҝөрүн, тезликлә Аллаһ, Онун Пејғәмбәри вә мө᾽минләр сизин ишинизә бахаҹаглыр» (Төвбә-105).

Әзиз өвладым, ҝөзүмүн нуру Мүртәза! Инди ки, Аллаһын көмәји илә тәһсилинин давамы үчүн хариҹә ҝедирсән, үимдварам, мүвәффәгијјәт газаныб, сечдијин мәгсәддә заһирән вә мә᾽наҹа али вә мүтәали уғурлар газанаҹагсан.

Уҹа елми мәгамлара наил олмағы һәдәф бил вә сәфәрини Аллаһ үчнү јеринә јетир ки, охудугларын, зәһмәтләрин, тәдгигатларын әмәл намәни бәзәсин.

Ислам үммәтинин вә мүсәлманларын өзүнә кифајәтләнмәси үчүн мә᾽лумат топламаг јолунда, мүсәлманлара хидмәт наминә сәфәр мүгәддәсдир. Мүсәлманларын бу ҝүнкү тәнәззүлүнүн сирри онларын дәгиг вә һуманитар елмләрдәки ҝерилијидир. Әксинә, кафирләрин үстүнлүјү онларын һәмин елмләрдәки наилијјәтләридир.

Әҝәр хариҹә ҝедән ҝәнҹләрин һәр бири техники тәрәгги илә ајаглашмаг, ислам аләми үчүн башыуҹалыг ҝәтирмәк фикриндә олса, асылылыг арадан галдырылар, истиглал әлдә едиләр.

Ахы нә үчүн сән вә сәнин кимиләр елм саһәләриндә дүнја мигјаслы бир мүтәхәссиз олмајасыныз?! Һалбу ки, исте᾽дад бахымындан кимсәдән ҝери дејилсиниз. Мәгсәдим һансы али рүтбә үчүн сәфәр етдијини сәнә хатырлатмагдыр. Аллаһ сәни ҝөрүр, Ондан көмәк истә вә Она тәвәккүл ет.

Аллаһ еләмәмиш, олмасын ки, оранын бәрбәзәкли ҝөрүнүшү сәни алдатсын вә бош әллә ҝери дөнәсән! Әҝәр орада тәһсил имканлары вардырса, унутма ки, инсаны сәадәт јолундан аздыран васитәләр дә чохдур. Алданмајан, хошбәхтлијини сатмајан киши ҝәрәкдир!

Дини вәзифәләриндә вә Әһли-бејт вилајәтиндә сабитгәдәм ол. Бу јолда сынанмыш, пүхтәләшмиш инсанларла үнсијјәтдә ол. Дини јығынҹагларда халисликлә, ријасыз, фејз газанмаг үчүн иштирак ет вә һәмин мәҹлисләрин гәдрини бил.

Хүласә, фәрз ет ки, һамы, бүтүн мүсәлман ҹәмијјәт сән вә сәнин кимиләринин интизарындадыр. Дост вә танышларын, гоһум-әгрәбан, ата-ананын ҝөзү јолдадыр. Еләҹә дә, бүтүн хәстәләр! Бүтүн бунлары унутма вә мүвәффәгијјәтләр јолунда зәһмәтләри гәбул ет. Гаршыја чәтинлик чыханда е᾽тина етмә. Сыхынты вә чәтинликләри Аллаһын ихтијарында гој вә үмидсизликдән чәкин!

Баҹардыгҹа дилиндә Аллаһы зикр ет, гәлбдә хатырламағы да унутма. Мәһәммәд вә али Мәһәммәдә, хүсуси илә һәзрәт Меһдијә (ә.ҹ) салават һәдијјәт етмәји јаддан чыхартма. О һәзрәт вә онун ишләринә јахшы хидмәт үчүн тәһсилинә диггәтли ол. Артыг маҹал олмадығы үчүн ујғун мөвзуларда даһа ҝениш мүталиә едәҹәјинә үмид бәсләјирәм. Сәни Аллаһа тапшырырам вә Ондан сәнин үчүн дүнја вә ахирәт сәадәти, төвфиг диләјирәм.

Ҹаваб 16: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Бу бир нечә кәлмәни дә ҝөзүмүн нуру Нәрҝис вә онун мөһтәрәм анасы үчүн јазырам. Сизин вә Мүртәзанын сағ-саламатлығына вәтәнә мүвәффәгијјәтлә гајыдаҹағыныза үмид едирәм.

Әзизләрим, ҝетдијиниз шәһәр фәсад, әхлагсызлыг, ҝүнаһла долудур. Онларын инсанијјәтдән дәм вурмаларына бахмајараг орада инсан шәрәфи һејвани шәһвәт вә һәвәсләрин тапдағыдыр. Әксәријјәтинин һәјаты һејванханаларда ҹәрҝәләнмиш һејванларын һәјатына бәнзәјир. өз әхлагынызы, дини истиглалынызы горумаға чалышын. Ујғун мүһитдә чох мүсәлманлар өз рәнҝләрини дәјиширләр. Мүсәлман олдугларыны унудараг, гадынлар чадраны кәнара гојурлар. Әксинә, һиндистанлылар, пакистанлылар вә африкалылар өз шәхсијјәтини горујур, милли ҝејимләрдә ҝөрүнмәкдән чәкинмирләр.

Һәр һалда јашајыш ҹиһаддыр. Дәрс дә, ислами өртүк дә, бајағы мәҹлисләрдән узаг олмаг да ҹиһаддыр. Ҹиһад, ҹиһад, ҹиһад!

Үмид едирәм ки, бүтүн ҹиһадларда галиб олаҹагсыныз вә балаҹа Нәрҝис ҹан да өз кичик чадрасы илә ислами символлара бағлылыг нүмунәси олаҹаг. Хүласә, шәр᾽и ҹәһәтдән јахшылары ҝөтүрүн, писләрдән узаг олун!

Суал 17: Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна.

Тәһсил оҹагларындан биринин мүдири мүтәмади шәкилдә дөрд јүз нәфәрлик бир ҹәмијјәтин гаршысында «сәсинизи кәсин» сөзүнү ишләдир. Тағута мәхсус, әхлага зидд белә бир сөзүн ишләдилмәсинә шәриәтин мүнасибәти неҹәдир? Шаҝирдләрин вә мәс᾽улларын вәзифәси нәдир?

Ҹаваб 17: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Исламда елм тәһсили вә тәдриси тә᾽кид олунмуш мөвзулардан олуб, ҹәмијјәтин тәрәггисинин әсасыны тәшкил едир. Инсана елм өјрәдиб, ону доғру јола һидајәт едәнләрин һаггы бөјүкдүр вә бу һагг атанын һаггына ујғундур. Шаҝирдләр мүәллимә еһтирам ҝөстәрмәли, һәтта онун нөгсанлы давранышына да дөзмәлидирләр.

Еләҹә дә, мүәллим вә устадын вәзифәси шаҝирдләрдә меһрибан давранмаг, онларын гүсурларыны нәзакәтли гајдада ислаһ етмәкдир. Шаҝирд вә мүәллим әлагәси һеч заман унудулмајан мә᾽нәви бир әлагәдир. Һәдисдә бујурулур ки, «елм өјрәдән вә елм өјрәнән шәхсләрин гаршысында тәвазө един» (Мишкатул-әнвар). Бу һәдис шаҝирдә садә олуб, мүәллимә еһтирам ҝөстәрмәји вә мүәллимә мәһәббәт вә тәвазө илә шаҝирди һәвәсләндирмәји төвсијә едир. Нәтиҹәдә, шаҝирдин елм вә мә᾽рифәтә рәғбәти артмалы, чәтинлик заманы һәвәслә мүәллимә үз тутмалыдыр.

Шаҝирдләрин вәзифәси будур ки, мүәллими гәзәбләндирәҹәк давраныша јол вермәсинләр, данлаг заманы мүәллимә гаршы чыхмасынлар. «Мүәллимин ҹәфасы атанын нәвазишиндән үстүндүр» бујуруғуна риајәт олунсун.

Мәс᾽улларын вәзифәси мүәллим вә устадларын әхлаг вә рәфтарыны шәрафәтләндирмәк, онларын нөгсанларыны, шаҝирдләрин руһијјәсинә мәнфи тә᾽сир ҝөстәрән пис давранышларыны баша салыб, онларын мүәллим адыны уҹа тутмасына чағырмагдыр.

Суал 18: Али мәгамлы фәиг һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафи Ҝүлпајиганинин һүзуруна. Салам! Хаһиш едирәм, илк дәрс илимдә мәни өз ҝөстәришләринизлә пејғәмбәр пешәси олан мүәллимлијә һәвәсләндирәсиниз.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Ишинизә башлајаркән онун мүгәддәслијинә јетирдијиниз диггәт вә ҝөзәл нијјәтинизи дәјәрләндирмәклә, мүвәффәгијјәт гапыларынын үзүнүзә ачылмасыны Аллаһдан диләјирәм. Имам Меһдинин (ә.ҹ) сајәси алтында уғур газаныб, онун достларындан вә көмәкчиләриндән оласыныз.

Шәрәфли мүәллим пешәси ағлын вә шәриәтин еһтирамыны газанмыш пешәләрдән олуб, бүтүн мүәллимләр арасында тәгдир олунмушдур. Гур᾽ани-кәримдә бујурулдуғуна ҝөрә бүтүн инсанларын, һәзрәт Адәмин, еләҹә дә һәзрәт Мәһәммәдин (с) мүәллими Аллаһ-таала өзүдүр.

Әзәмәтли пејғәмбәрләрин ән бөјүк вәзифәләриндән бири тә᾽лим вә тәрбијәдир. Һәзрәт Рәсулуллаһ (с) өзү һаггында бујурур: «Јалныз мүәллимлик үчүн сечилдим.»

һәзрәт Әли (ә) вә диҝәр имамлар илаһи ҹәмијјәтдә тә᾽лим вә тәрбијә сифәтинин мәзһәридирләр. Мәдрәсә, елмин бәјаны, маариф, о әзәмәтли шәхсләрин һөкмләри илкин ислам дөврүндән бу ҝүнәдәк ҝенишләнмишдир. Ислам мәдрәсәси јеҝанә тәһсил оҹағыдыр ки, онда минләрлә мүәллимләр тәһсил алыб, дүнјанын мүхтәлиф нөгтәләриндә, шәһәр вә кәндләриндә, мәсҹид вә һүсејнијјәләрдә елмә гатылмышлар.

Ики ај, мәһәррәм вә сәфәр ајлары бојунҹа ислам аләми һәзрәт Сејјидүш-шүһәда имам Һүсејн (ә) әзадарлыг мәрасими кечирир. Бүтүн тә᾽лим-тәрбијә оҹаглары бу мәрасимләрин кәрамәтиндән чичәкләнир. Бир заман Мәдинә мәсҹидиндә имам Һүсејнә (ә) мәхсус дәрсләр гурулар, сәһабә вә ардыҹыллар белә бир мүәллимдән дәрс алардылар.

Ајдындыр ки, сөһбәтин фајдалы елмләрдән ҝетдијини гејд етмәјә еһтијаҹ галмыр. Гур᾽ан, әһкам, әхлаг, үсул, әдәбијјат, тарих, биолоҝија, физика, кимја, ријазијјат вә с. мүәллимләринин һәр бири фәзиләтлидир. Бүтүн бу тә᾽лимләр ҹәмијјәтә хидмәт, исламын иззәти, биҝанәләрдән еһтијаҹсызлығы, илаһи разылыг әлдә едилмәси үчүн јеринә јетирилә биләр.

Мүәллим мүгәддәс һәдәф, јүксәк шүур вә дүшүнҹә илә тәдрис едәрсә, бу иш һеч бир дүнја малы илә мүгајисә едилә билмәз. Бу јолда нијјәт халис олдугҹа ишин мә᾽нәви дәјәри дә артыр.

Һәзрәт имам Ҹә᾽фәр Садиг (ә) мәктәбиндә минләрлә алим, һәдисчи, тәфсирчи вә мүтәхәссисләр јетишмишдир. «Кимја елминин атасы» ләгәбини алмыш Ҹабир ибни Һәјјан да бу шәхсләр арасындадыр.

Ислами ҹәмијјәтдә тәдрис, мүәллим, мүәллимин мәгамы вә шә᾽ниндән данышыланда ады чәкилән бүтүн елмләр нәзәрдә тутулур. Ислам, Гур᾽ан, шәриәт елмләринин хүсуси мәгамы олса да, дини камиллији, дүнја һәјатынын низамланмасы, ҹәһаләтин арадан галдырылмасында бүтүн диҝәр елмләрин ролу вардыр. Еләҹә дә, мүәллим ихтисасындан асылы олмајараг, шаҝирдләри ислам, мә᾽рифәт, Әһли-бејтлә таныш едә билир. Мүәллимлик сәнәти шаҝирдләрин доғру јола јөнәлдилмәси үчүн ҝөзәл бир имкан јарадыр. Әксинә, мүәллим сағлам әгидәјә малик олмазса, шаҝирдләрин әгидә вә әхлагына мәнфи тә᾽сир ҝөстәрә биләр.

Еләҹ дә, фәсад төрәдән, позуҹу саһәләр вардыр ки, онларын тәдриси ҝүнаһдыр. Пејғәмбәр вә имамларла һәмфикирлик, онлардан илһамланмаг мүәллимин ахирәтинә тә᾽минат верир.

Үмид вар ки, тә᾽лим-тәрбијә оҹагларымыз илаһи һөкмләр вә Гур᾽ан тә᾽лимләри сајәсиндә ҹәмијјәти тәрәгги вә инкишафа чатдырсынлар. Еләҹә дә, әзиз мүәллимләр өһдәјә ҝөтүрдүкләр бөјүк вәзифәни лајигинҹә јеринә јетириб, илаһи дәјәрләрин кешијиндә дуранлардан олсунлар.

Мөһтәрәм вә әзиз мүәллимләрә, хүсуси илә дә бу фәалијјәтә јениҹә башлајанлара нәсиһәтим будур ки, өз ишләри илә Аллаһ разылығыны газанмаг истигамәтиндә ирадәли олсунлар. Шаҝирдләрлә тәвазөкар вә меһрибан рәфтар, тапшырылмыш әманәтин јахшыҹа горунмасы мүәллим өмрүнү бүтүн ҹәмијјәт үчүн фајдалы едәр.

Ону да гејд едәк ки, мүәллимин әдәб вә әхлагы, рәфтары вә данышыг үслубу, һәтта ҝејими вә чөһрәси дә шаҝирдә тә᾽сир едир. Аиләдән сонра инсан үчүн ән тә᾽сирли мүһит мәктәб мүһитидир. «Јахшы јерин торпағы јахшы, пис јерин торпағы пис биткиләр битирәр» (Ә᾽раф-58).

Бүтүн бу мәс᾽улијјәтләр нәзәрә алынарса, дәрс отағыны ибадәт отағы, мүәллимлик фәалијјәти ибадәт һесаб олуна биләр.

Каш, сизинлә олуб, бөјүк ифтихара чатајдыг!

Суал 19: Ајәтуллаһ-үзма Сафинин нәзәринә. Е᾽тирам вә саламла!

1. өзүмү дүзәлтмәк үчүн нә етмәлијәм?

2. Шејтаны говмаг үчүн ән јахшы јол һансыдыр?

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Биринҹи суалын ҹавабында дејә биләрәм ки, өзүнү дүзәлтмәк үчүн шәриәт ҝөстәришләринә әмәл етмәк, ән азы һарамлардан чәкиниб, ваҹибаты јеринә јетирмәк лазымдыр. өзүнүтәрбијәнин ән али дәрәҹәси бәјәнилмиш ишләрин иҹрасы, писләнмиш әмәлләрин тәркидир. Чүнки өзүнүтәрбијәнин мә᾽насы инсанын сәадәтинә тә᾽минат верән јашајыш тәрзинә әмәл олунмасыдыр. Белә бир һәјат тәрзини исә јалныз инсаны вүҹуда ҝәтирмиш Аллаһдан өјрәнмәк олар.

Икинҹи суала ҹаваб: Шејтанын рәдд едилмәси үчүн ән мүнасиб јол һәјатын истисна, мүһүм дөнҝәсиндә сәбр едиб, дүшүнмәкдир. Бу дајанаҹаг бир јердәдир вә инсан бүтүн ишләрини бу дөнмәдә иҹра едир. Инсанын гаршысына чыхан, еләҹә дә, имамларын хәбәр вердији мәгама диггәт едилмәлидир. Әлбәттә ки, Аллаһын зикри, мә᾽насына диггәт јетирмәклә дуалар охумаг да тә᾽сирлидир.

Суал 20: Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафи Ҝүлпајиганинин һүзуруна. Салам! Хаһиш едирәм ки, камиллијә чатмағын мәрһәләләри һаггында нәзәринизи бујурасыныз.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Камиллик мәрһәләләринин јолу мүхтәлиф шәхсләр үчүн фәрглидир. Чүнки инсанларын исте᾽дады, мәһдудијјәтләрә дөзүм сәвијјәси затән вә фитрәтән фәрглидир. Һәр кәс өз фитри габилијјәтләри чәрчивәсиндә камиллик әлдә едә биләр. Һәр һалда, камиллик истәјиндә олан һәр бир шәхс мүәјјән мәрһәләләр кечмәлидир.

Илкин мәрһәләдә Аллаһы танымаг истигамәтиндә китабларда гејд олунмуш дәлилләри дүшүнмәклә илаһи сифәтләр вә Аллаһын өз гулундан аҝаһ олдуғу дәрк едилмәлидир.

«(Аллаһ) ҝөзләрин хәјанәтини вә гәлбләрин ҝизләтдијини билир» (Ғафир-19).

Бу танышлыг илаһи разылығын таныныб, әлдә едилмәсинә ҝәтирир. Бу иш јалныз Аллаһын өзү илә бәндәләри арасында васитә етдији шәхсләри танымагла мүмкүндүр. Һәмин шәхсләр Аллаһын разылыг вә гәзәб мөвгејини, һансы әмәлләрин итаәт, һансы әмәлләрин мүхалифәт олдуғуну лазымынҹа билирләр. Онлар илаһи елмләр хәзинәси, Аллаһын әманәтчиләридир. Онларын әхлаг вә әмәлини, бујуругларыны дүшүндүкҹә илаһи әсасларла танышлыг бир о гәдәр артыр. Әҝәр бу танышлыг садәҹә билик чәрчивәсиндә галамајыб, илаһи һөкмләрә итаәтлә јанашы оларса, фајдалыдыр. Лакин садаланан биликләрә е᾽тигаддан узаг елми танышлыг Аллаһдан узаглашмаға, бәдбәхтлијә, дашүрәклилијә вә пис агибәтә сәбәб олур.

Аллаһ-таала бизи вә сизи, Мәһәммәд вә онун аиләси хатиринә, Аллаһ вә Онун өвлијаларыны танымаг јолунда мүвәффәгијјәтлә чатдырсын.

Суал 21: Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна. Салам!

Аилә һәјаты гурмаздан габаг мусигијә һәвәсли вә өртүксүз идим. Инди исә мусигидән узаглашмышам, өртүјүм гајдасындадыр. Ән әсасы исә Гур᾽ан охујурам (Аллаһын вә һәјат јолдашымын көмәји илә). Амма һәлә дә Шејтан јахамы бурахмыр, сүст вә ирадәсиз олдуғумдан ардыҹыл шәкилдә намаз гыла билмирәм. Виҹдан әзабы чәкир, нараһат олурам. Мөһкәм иман вә ирадә әлдә етмәк үчүн, Шејтандан узаглашмаг үчүн нә етмәлијәм?

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Мусигини һәмишәлик гојун кәнара. Мүтләг намазы гылын вә бу вахтадәк гылмадыгларынызын гәзасыны јеринә јетирин. Рәвајәтдә бујурулур ки, «намазы биләрәкдән тәрк едән шәхс кафир кимидир.»

Аллаһын әзәмәтини, өлүмү, гәбр сорғусуну јахшыҹа фикирләшсәниз, Аллаһа итаәтин савабларыны диггәт мәркәзиндә сахласаныз, иншаәллаһ шејтан јаханызы бурахар. Буну да билмәлисиниз ки, инсан јалныз камил иман вә мә᾽рифәт һесабына шејтан һијләсиндән вә нәфс истәкләриндән гуртула биләр. Белә бир камиллик исә Аллаһын әзәмәтини дүшүнмәк, бу әзәмәт гаршысында мүт᾽илик, әзаб вә савабын мүтләг олмасына јәгинлик, әмрләрә итаәт вә гадағалардан чәкинмәклә әлдә едилир.

Суал 22: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим. Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма һаҹы шејх Лүтфүллаһ Сафи Ҝүлпајиганинин һүзуруна. Салам!

Дост-танышла давранмаг барәсиндә шәриәтин һөкмү нәдир?

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Шәхсијјәтин формалашмасында ән тә᾽сирли амилләрдән олан дост сечиминә диггәтли олмаг лазымдыр. Елә шәхсләрлә үнсијјәтдә олмаг лазымдыр ки, бу үнсијјәтдән руһани вә мә᾽нәви фајдалар әлдә едилсин.

Алимләр, заһид инсанлар, сынанмыш мө᾽минләрлә отуруб-дурмаг иман вә әглин инкишафына сәбәб олур. Әксинә, ҝүнаһкар, әхлагсыз, дини ҝөстәришләрдән гачан, һәјасыз, азғын адамларла үнсијјәт олдугҹа зәрәрлидир. Белә шәхсләрин иштирак етдији зәрәрли мәҹлисләрә гатылмаг олмаз. Еләҹә дә, мәзһәби јығынҹаглары, Гур᾽ан вә дуа мәҹлисләрини гәнимәт билмәк лазымдыр. «Һәр кәс өз јолдашы илә танынар» – бујуруғуну унутмајаг.

Суал 23: Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна. Салам!

Бир ҝәнҹ, Аллаһ вә мә᾽сум имамларла неҹә әлагә гура биләр? Әҝәр онун гәлбини үмидсизлик чулғаса, нә етмәлидир?

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Ҝүндәлик һәјатын бүтүн саһәләриндә Аллаһ вә мә᾽сумларын бујуругларына лазым олдуғу сәвијјәдә әмәл етмәк онларла әлагә гурмагдыр.

Суал 24: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Дәјәрли фәгиһ һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафи Ҝүлпајиганинин һүзуруна. Салам!

Ҝәнҹләрин заһири дүнја һәјаты илә чијин-чијинә сирли бир дахили аләмләри дә вардыр. Бу дахили аләм диггәтдән кәнарда галыб, унудуласа да, инсан һәгиги әгидә вә дүшүнҹәләрә, ҝөзәл әхлага вә әмәлләрә бағланараг руһани аләмини һәрәкәтә ҝәтириб, өз сәадәтини тә᾽мин едә биләр. Тәәссүф ки, әҝәр ҹаванлар әхлагсыз вә ләјагәтсиз әмәлләрә һәвәс ҝөстәрмәклә бәдбәхтчилијә дүчар олмушлар. Беләләринин доғру јола јөнәлдилмәси, онларын заты һәгигәтләринин дирчәлмәси, руһанијјәт аләминә гајытмасыны ҝәрәкли билирәм. Әҝәр онлар бүтүн мә᾽нәви камилликләри һејвани гүввәләрин разылығына гурбан версәләр, нәфс истәкләринә әсир олуб, гызмыш бир јыртыҹыја дөнсәләр, шәксиз ки, бәдбәхтлик чөлүндә сәрҝәрдан галаҹаглар. Әҝәр чох аз сајда инсанлар өзләрини камилләшдирмәк үчүн чалышарса вә ибтидаи мәктәбләрдә гызлар вә оғланлар һәлакәт вадисиндә вурнухарларса, һәгигәт јолундан сапанларын агибәти сөзсүз ки, ҹәһәннәм олаҹагдыр.

Биз, ҝәнҹләр арасындакы белә фитнә-фәсадларын чохундан хәбәрсиз галырыг вә бу азғынлыглар садәҹә әдлијјә сәнәдләриндә архивләшдирилир.

Ҹинси азғынлығы гызышдыран амил ачыг-ашкар мә᾽нәвијјатсызлыгдыр. Биз јалныз өзүмүзә диггәт јетиририк вә дини бахышларымыз өз даирәмиздән чыхмыр. Һәр һансы бир өлкәдә мә᾽нәвијјат тәнәззүлә уғрадыгҹа ҹәмијјәтдә иҹтимаи позғунлуг, ән башлыҹасы исә ҹинси азғынлыг чохалыр. Белә бир мүһитдә һагг вә иман јолуну севән, азғынлыглардан нараһат олан ҝәнҹләр пис тә᾽сир алтына дүшүр, өзләрини итирирләр. Белә ҝәнҹләр дүзҝүн јолу сечмәкдә мәсләһәт үчүн һеч бир кәсә, һәтта ата-аналарына белә е᾽тимад ҝөстәрмирләр.

Мән илләр узуну мәктәбләрдә азғынлыглары, 16-17 јашдан ашағы оғлан вә гызларын телефон әлагәләрини, ҝет-ҝәлләрини мүшаһидә етдикдән сонра бу гәнаәтә ҝәлдим ки, ҝәнҹлә нә гәдәр ағыллы вә дүшүнҹәли олсалар да, иман вә әхлаг јохсуллуғу онлары тез-ҝеҹ јыртыҹы позғунлугларын пәнҹәсинә верәҹәк. Зәннимҹә әсас сәбәбкар ата-аналарыдыр. Позғунчлугларла мүбаризәнин зәрурилијини дүшүнүрәм вә сиздән көмәк истәјирәм. Бу мөвзуда китаб ҝөндәрмәклә дә олса, мәнә әл тутун.

Аллаһын вә сизин көмәјинизлә, ҝәнҹләр арасында вәрәгәләр јајмаг јолу илә мүвәффәгијјәт газанмаг олармы? Онларын дүшүнҹәләринин ислаһы үчүн һансы мә᾽луматлары вермәк лазымдыр? Ону да гејд едим ки, мәним бу саһәдә һеч бир вәзифә вә мәс᾽улијјәтим јохдур. Мәни кичик бир шәхс кими гәбул едиб, мәктубума ҹаваб верин. Бу мәктубу әһәмијјәтсиз сајмаг имам Заманын (ә.ҹ) ҹәмијјәтини вә Гур᾽аны әһәмијјәтсиз сајмагдыр.

Сизин мәһәббәт долу ҹавабынызын интизарындајам. Бир хаһишим дә будур ки, фејзлә долу рамазан ајына јахынлашдығымыз үчүн ҹавабы тез ҝөндәрәсиниз.

Һәдисдә бујурулур: «Аллаһ евини једди дөврә тәваф едән шәхсә Аллаһ-таала алты мин јахшылыг јазар, онун алты мин ҝүнаһыны силәр, онун үчүн алты мин дәрәҹә уҹалдар вә онун алты мин истәјини јеринә јетирәр. Лакин мө᾽минин истәјини јеринә јетирмәк он дәфә тәвафдан үстүндүр» (Һелјәтүл-мүттәгин).

Иншаәллаһ, һәр заман һәзрәт Меһдинин (ә.ҹ) лүтф вә инајәтиндән фајдаланасыныз.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Сизин ҝениш вә дәјәрли, ҹәмијјәт вә ислам өвладлары үчүн үрәјијанан мәктубунуз чатды.

Ҹавабын ҝеҹикмәси ишин чохлуғу, јазылы вә шифаһи мәсәләләрдә китаблара мүраҹиәт етмәк зәрурәтиндән олду. өз дедијиниз кими мәктуб јазанын бир тәшкилат вә ја ади бир шәхс олмасы әһәмијјәт дашымыр. Ҹавабларда ән чох вәзифәнин иҹрасы, ислам маарифинин јајылмасы, ҹәмијјәтин вә хүсуси илә дә ҝәнҹ нәслин аҝаһлығынын јүксәлмәсинә диггәт јетирилмишдир.

Ҝәнҹләрин проблемләри һәмишә тәрбијәчиләрин, мүәллимләрин, хүсусилә дә пејғәмбәрләрин вә ислам мәктәбинин диггәт мәркәзиндә олмушдур. Ислаһатчылар, гуруҹулар, игтисади прогнозлар, иман вә әгидә тәблиғатлары ҝәнҹләрин үзәриндә мәркәзләшмишдир. Истәр милләтләрин сүгутуна, истәрсә дә сәадәтинә чалышанлар бу тәбәгәјә капитал гојурлар.

Ҝәнҹлијин руһијјәси мүсбәт вә ја мәнфи истигамәтдә фәалијјәт вә фәдакарлыға һазырдыр. Ҝәнҹләрә һәср олунмуш, онларын истәкләринин илаһи әсасларла тә᾽мини мөвзусунда китаб вә рисаләләрә еһтијаҹ чохдур.

Әсримиздә информасија вә нәшријјат, ҹанлы вә ҹансыз тәблиғат васитәләринин глобаллашмасы сәбәбиндән бир ҝәнҹин сағлам мә᾽нәвијјатда галмасы үчүн хејли зәһмәтләр тәләб олунур. Сијасәт, игтисад, мәдәнијјәт ады алтында гејри-инсани тәблиғатлар баш алыб ҝедир. Ъурнал вә гәзетләр, радио вә телевизија јајымлары бәшәријјәти ардынҹа сүрүкләјән мүһүм амилләрдәндир. Бу васитәләр шәһәрлијә-кәндилијә, гоҹаја-ҹавана бахмадан һамыны вә һәр јери әһатә едир. Мави екрандакы жест вә мимикалар, ҝејимләр дүнјанын ән уҹгар нөгтәсиндәки оғлан вә гызлары өз тә᾽сири алтында сахлајыр. Сөзсүз ки, саф мүсәлман бир ҝәнҹин формалашмасында аилә, мәктәб, ҹәмијјәтин әһәмијјәтли тә᾽сирләри вардыр. Неҹә ки, Гур᾽анда бујурулур: «Тәмиз бир јурдун биткиләри Аллаһын изни илә битәр. Пис бир јурдун биткиләри исә јалныз чәтинликлә ҝөјәрәр» (Ә᾽раф-58).

Нә вахтса һәр һансы ҝәнҹин мүһити бир шәһәр вә ја бир кәнд мүһитиндә мәһдудлашырды. Бу ҝүнки тәрбијә мүһити исә бүтүн дүнјадыр. Дүнјадакы гарышыглыглар вә әхлагсызлыг тәблиғаты ујғун мүһити дөзүлмәз едирсә дә, чарә јохдур дејә, отурмаг олмаз. Бу проблемләр гаршысында тәрбијә үсуллары да чохдур. Һәмчинин мүасир дүнјамызда ҝәнҹлијин шүурунун инкишафы мүсбәт тәблиғатын ҝерчәкләшмәси үчүн шәраит јарадыр. Ҝәнҹләр үзәриндә әһатәли вә камил формада тәблиғат лазымдыр. Онларын проблемләри арашдырылмалы ҹәмијјәтин, мәктәбин мәс᾽уллары вә валидејнләр әл-әлә вериб, бу проблемләри һәлл етмәлидирләр.

Јада салдығыныз ҹинси проблемләрин һәлли үчүн мүгәддәс ислам дини евләнмәнин әһәмијјәтини тә᾽кидлә вурғулајыр. Һәдисдә бујурулур: «Аилә һәјаты гуран шәхс өз дининин јарысыны һифз етмишдир» (Кафи, 5-ҹи ҹилд). Бир нәфәрин аилә гурмасы үчүн атылан аддым ҝеҹәләри намаз, ҝүндүзләри оруҹла кечмиш бир илин ибадәтинин савабы илә дәјәрләндирилир. Бунунла ислам имкан һәддиндә ҝәнҹләрин мә᾽нәвијјатыны һифз едир.

Ислам фәсад төрәдән мүсабигәләри, ојунлары, филмләри, китаблары, гәзет вә журналлары, һарам мусиги вә гумары, әхлагсыз инсанларла үнсијјәти гадаған етмәклә фајдалы дүшүшнҹә вә тәһсил үчүн шәраит һазырлајыр.

Бизим әгидәмизҹә, ислам бүтүн проблемләрин һәлл јолуну бәјан етмишдир вә мөвҹуд азғынлыглар ислама архар чеврилмәсиндән доғулур. Ислами ҹәмијјәт ҝәнҹләрин сәадәти үчүн имкан дахилиндә шәраит јарадан бир ҹәмијјәтдир.

Ҹәмијјәтә вә хүсуси илә дә тәблиғат васитәләринә рәһбәрлик едәнләр сәһләнкарлыға јол вермәмәли вә бу сәһләнкарлығы ислам, вәтәнә, милләтә хәјанәт билмәлидирләр.

Информасија васитәләринин өһдәликләри чох ағырдыр. Һаггын вә әдаләтин, мә᾽нәвијјат вә дүзҝүнлүјүн тәблиғи башлыҹа вәзифә олмалыдыр. Ҝәнҹләри сөһбәтләр, әхлаги јығынҹаглар, тәфсир вә дуа мәҹлисләри васитәси илә доғру јолда сахламаг лазымдыр.

Аллаһа шүкр олсун ки, шиә маарифиндә, ислам мәдәнијјәтиндә ҝәнҹләрә вә јенијетмәләрә үнванланмыш нәсиһәтләр тәсәввүр олундуғундан да чохдур – ајәләр, һәдисләр, дуалар, китаблар, мәгалә вә ше᾽рләр бу гәбилдәндир. Ҝәнҹләри бу варлы мәдәнијјәтә јөнәлтмәк, онлары әмәлләринин һесабатына мәшғул олмаға чағырмаг лазымдыр.

Нәһајәт, әзиз он доггуз јашлы ҝәнҹ! Шүкүрләр олсун ки, бүтүн бу биликләрә маликсән. Мән сизи тәбрик едир вә сизин кимиләрин чохлуғуну Аллаһдан диләјирәм!

Сиз ҝәнҹләр исламын ҝәләҹәјисиниз. Исламын әзәмәт вә шөвкәти сиздән асылыдыр. Һамынын сиздән интизары вар – Исламын, Гур᾽анын, һәзрәт Бәгијјәтуллаһын (ә.ҹ)! о һәзрәтин әксәр көмәкчиләри сиз мүсәлман вә әһд бағламыш ҝәнҹләр олаҹагсыныз.

Әзизләрим! Әҝәр сизә мүнасибәтдә биз өз вәзифәләримизи лазымынҹа јеринә јетирә билмириксә, өзүнүз һәрәкәт един. Аллаһ сизә јар олсун! «Де ки, ишиниздә олун, онсуз да еләдикләринизи Аллаһ, Онун рәсулу вә мө᾽минләр ҝөрәҹәкләр» (Төвбә-105).

Суал 25: Әзәмәтли фәгиһ һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафи Ҝүлпајиганинин мүгәддәс һүзуруна. Салам!

Бизим аилә үзвләриндән бири гәрб вурғуну олуб, хач вә ит мүҹәссәмәсинә һәвәс ҝөстәрир. Ата-анамын нәсиһәтләри она тә᾽сир етмир.

1. Сизин нәзәринизҹә, бу ишин Ислам руһу илә ујғунлуғу вармы?

2. Намәһрәм киши илә достлуг вә она мејл ислам нөгтеји-нәзәринҹә дүзҝүндүрмү?

3. Аилә гурмаг истәдијим бир адамла ҝөрүшә биләрәмми?

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Үмид олунур ки, сиз вә әсримиздә сынаг мејданында гәрар тутмуш диҝәр ханымлар, Аллаһын төвфиги илә, бу имтаһандан үзү ағ чыхыб, ислами шәхсијјәтинизи горујасыныз. Дөврүмүздә гадынларын мәс᾽улијјәти чох мүһүмдүр. Онларын Гур᾽ан тә᾽лимләрини, пејғәмбәр вә имамларын јолуну рәһбәр тутмасы олдугҹа тә᾽сирлидир.

Биринҹи суаланызда ачыгланмыш мәсәлә бөјүк тәәссүф доғурур. Неҹә дә үрәксыхыҹыдыр ки, мүсәлман вә мүвәһһид бир мүһитдә боја-баша чатмыш, «Әллаһу әкбәр» вә азан сәси ешитмиш бир гыз өзүнү бу дәрәҹәдә биҝанәләрә тәслим етмәклә, мәсиһијјәт символу олан хача, мурдарлыг нишанәси олан итә рәғбәт бәсләјир вә өјүд-нәсиһәт ешитмир. Мүсәлман ҹәмијјәтдә гәрбпәрәстлијин бу һәдә чатмасы тәәссүф доғурур.

Һәмин гызын һәвәсләри биҝанәләр гаршысында зәифлијин нишанәсидир. О, бу символларла өз зәифлијини арадан галдырмаг истәсә дә, әслиндә гејри-камиллијини, чашгынлығыны изһар едир. Бу сајаг тәзаһүрләрин јаранмасында позуҹу тәблиғатларын тә᾽сирини гејд етмәклә кифајәтләнирәм. Сиз вә сизин кими диҝәр ханымла сәтһи мүталиә илә бу сајаг ејбәҹәр әламәтләрин ҹәмијјәтимизә неҹә јол тапдығыны алнаја биләрсиниз.

Икинҹи суалыныза ишарә илә билдирирәм ки, кәнар киши илә рабитә шәриәтин мүәјјән етдији чәрчивәдән кәнара чыхмамалыдыр. Намәһрәм киши илә үнсијјәтин сону пешиманлыг ола биләр. Бу сајаг рабитәләрин һесабына бир чох субај гызлар иффәт вә паклығын сәрһәддини ашмыш, мәдәнијјәт ады алтында ҝизләнән тәклифләрә алданараг бәдбәхтлијә дүчар олмушлар.

Гејд етдијиниз мүнасибәтләр өлчү-бичисиздир. Бу сајаг мүнасибәтләрә ҝәнҹлик дөврүндә тәсадүф олунса да, валидејнләрин, оғлан вә гызы сеһирләмиш алдадыҹы һиссләрдән азад тәҹрүбәли шәхсләрин мәсләһәтләри зәруридир.

Сәадәт истәјирсинизсә, аилә гурмаг арзуларынызы ата-ананыза билдирин. Онлар разылашмасалар, нараһат олмајын. Ахы һансы ата-ана өз өвлады үчүн сәадәт истәмәз?! Садәҹә, бу ишдә онларын тәҹрүбәси вә аҝаһлығы чохдур.

Сизә вә диҝәр ҝәнҹләрә јашынызын бу дөврүндә диггәтли олмағы, ҝәләҹәк сәадәтинизә инанмағы төвсијә едирәм.

Үчүнҹү суала ҝәлдикдә исә, билдирмәлијәм ки, издиваҹ нијјәти илә кимсәјә бахмаг вә онунла ҝөрүшмәк шәр᾽и һәдди ашмамалыдыр. Евләнмә ады илә намәһрәм кишијә јахынлашмаг олмаз. Сәнәти вә газанҹы һарам олан шәхслә аилә гурмаг гадаған олмаса да, мүсәлман гадын үчүн хош ҝәләҹәк вә᾽д етмир. Һәр бир мүсәлман һарам мал, һарам ҝејим, һарам јемәкдән чәкинмәлидир. Әҝәр евләнмәздән габаг һарам ишдән әл чәкәрсә, онунла аилә гурмаг олар.

Уҹа Аллаһ сизи вә бүтүн мүсәлман ханымлары ислам, иффәт вә һиҹаб јолунда сабитгәдәм етсин.

Суал 26: Ҹәнаб Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна. Салам!

Ики илдин сизә мәктуб јазмаг нијјәтим вар. Мүәјјән сәбәбләрдән јубандым вә нәһајәт, бу ҝүн өзүмү суал зинданындан гуртармаг гәрарына ҝәлдим.

Мәним рәссамлыға бөјүк һәвәсим вар. Бу јахынларда аилә гурмушам. Һәјат јолдашым бизимлә јашајыр. Суалым будур ки, мәним бүтүн ишләримә нәзарәт етмәјә онун һаггы вардырмы? Институтда мәним рәссамлығы давам етдирмәјим үчүн шәраит вар. Әрим мәнә рәссамлыгла мәшғул олмағы гадаған едиб. Мән јенә дә бу ишлә мәшғул ола биләрәмми? Онун дәлили будур ки, рәссамлыг мәним ишимә мане ола биләр. Нә гәдәр чалышмышамса да разы олмајыб. Һәлә ки, атамын евиндәјәм. Мәним мәс᾽улијјәтим атамын, јохса әримин өһдәсиндәдир? Әрим мәни тәһсилдән мәһрум едә биләрми? Мәним кечмишимин она аидијјаты вармы? Анадан оландан аилә гуранадәк һәјатымын бүтүн хырдалыгларыны она данышмышам. Бәлкә дә, өзүмү она олдуғум кими танытдыра билмәмишәм. Ахы өзүмү там танымадығым, дахили чәкишмәләр ичиндә олдуғум заман неҹә танытдыра биләрдим? Һәр икимиз шәр᾽и, ислами ганунлара әмәл етмәк истәјирик. Нүмунә гадын олмаг үчүн нә етмәлијәм? Билирәм ки, мүталиә етмәли, һәзрәт Зәһраны (с) өзүмә нүмунә ҝөтүрмәлијәм. Бунунла белә сизин көмәјинизә еһтијаҹым вар. Мән әримдән ҝизли рәссамлыға давам едә биләрәмми? Ҝүн узуну баш верән һадисәләри она данышмағым зәруридирми?

Ејни заманда, әрим пак вә сағлам бир ҝәнҹдир. Мән ону өзүм үчүн Аллаһ һәдијјәси билирәм.

Ҹавабынызын интизарындајам.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Аллаһын бөјүк нишанәләриндән, јараныш аләминдәки инҹәликләрдән, ҝөзачан аҝаһлыглардан бири евләнмәк, гадын вә кишинин бир-бирләринә мунис олмаларыдыр. Бу ҹүтлүјү лајигинҹә ифадә едән бир сөз тапа билмирәм. Гур᾽анда бујурулур: «Онлар сизин либасыныздыр, сиз дә онларын» (Бәгәрә-187). Башга бир ајәдә бујурулур: «Сизин өзүнүздән сизин үчүн тајлар јаратмышыг ки, онларла раһатлыг тапасыныз» (Рум-21). өзүнүздән өзүнүз үчүн јаратды. Һәмдәм, мунис, һәмдәрд јаратды. Ислам бу издиваҹ, камилләшмәјә бөјүк әһәмијјәт верир вә фитрәтләрдә мөвҹуд еһтијаҹы бир даһа нәзәрә чатдырыр. Аилә өзүлүнү мөһкәмлијинә, гадын вә кишинин вәфадарлығына хүсуси диггәт јетирилир.

Мән өз һәјат тәҹрүбәмдә нүмунә оласы аиләләр ҝөрмүшәм. Санки онлар бир-бирләринин үрәјини охујур, бир-биринин истәјинә данышыгсыз әмәл едирдиләр. Бизим дөврүмүздә нә позулмуш һүгуглар уғрунда мүбаризә, нә иҹбари киши ағалығы варды.

Демәк истәјирәм ки, Аллаһдан һәдијјә сајдығыныз јолдашынызла һеч бир проблеминиз олмајаҹаг. Гаршылыглы истәјиниз бүтүн ишләри јолуна гојаҹаг. Сиз онун, о, да сизин хатиринизи истәјәҹәк.

Һәр һалда әр-арвад мүнасибәтләринин низамланмасы үчүн ганунлар вә һүгуглар мүәјјәнләшдирилмишдир. Бу һүгуглара әсасән нә киши, нә дә арвад евләнәркән өз кечмишләрини данышмаға борҹлу дејилләр.

Ата евиндә кимин өһдәсиндә олмағынызла бағлы суала ҝәлдикдә ҝүзәшт вә мәсләһәтлә кечинмәјиниз мәгсәдә ујғундур.

«Мө᾽мин киши аилә вә ушағынын истәјинә ујғун јемәк јејирсә, мүнафиг киши бу ишдә јалныз өз рә᾽јини әсас ҝөтүрүр» (Кафи, 2-ҹи ҹилд). Гадын да әринин разылығы үчүн чалышмалыдыр.

Үмид едирәм ки, һәрарәтли мүнасибәтләриниз бу сөһбәтдән сонра даһа да һәрарәтләнәҹәк. Аллаһ аранызда үлфәт јарадыб, нәслинизи пакласын.

Суал 27: Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна. Салам!

Һәјат јолдашы сечмәкдә чәтинлик чәкирәм. Аллаһын разы олдуғу, шәриәтин гәбул етдији, мәни ислами һәдәфләрә вә сәадәтә чатдыраҹаг бир гадынла евләнмәк барәдә дүшүнүрәм. Ме᾽јарларым һәмфикирлик, әгидә бирлији, руһән јахынлыгдыр. Сәрвәт, ҝөзәллик, тәһсил мәним үчүн әһәмијјәтсиздир. Әлбәттә ки, һәјат јолдашынын ҝөзәл, тәһсилли олмасы һамынын истәјидир. Амма мәнҹә фикир вә әгидә бирлији оларса, диҝәр мәсәләләр өз-өзүнә һәлл олар. Мәним аилә гурмаг һаггында ишыглы фикирләрим вар. өмрүнүн сонунадәк тәһсилими давам етдирмәк истәјирәм. Ҝүнаһ вә үсјанкарлыгдан узаг, ағылла истәкләрә гәләбә чалан бир инсан олмаг арзусундајам. Һәјат јолдашымын, онун аиләсинин вә гоһум-әгрәбасынын өзү Аллаһ бәјәнән тәфәккүрә малик олсун.

Бәс неҹә билим ки, һәмин гадын бу шәртләрә маликдир? Институтда охусам да, гызларла јахын мүнасибәтдән чәкинирәм. Инанын ки, хәјалән белә бир инсаны тапдығымы дүшәнәндә раһатлыг бүтүн вүҹудуму бүрүјүр.

Бу мәсәләнин һәллиндә сизин рә᾽јинизи билмәк истәјирәм. өз ҝөстәришләринизлә мәнә көмәк ҝөстәрмәјинизи хаһиш едирәм.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Сизин әтрафлы мәктубунуз чатды. Билдијиниз кими аилә гурмаг мүһим дини ајиндир. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бујурур: «Аилә гурмаг мәним динимдәндир (гајдаларымдандыр). Башга бир һәдисдә «евләнән шәхс дининин јарысыны һифз едир» дејә бујурулур.

Јәгин ки, бу дини ајини јеринә јетирмәк фикриндәсиниз. Лакин һәјат јолдашыны сечмәкдә һәдди ашан ҝөтүр-гој вәсвәсәдир. Әҝәр гадын иффәтли, әхлаглы танынмышса вә валидејнләриниз ону мүнасиб билирләрсә, Аллаһа тәвәккүл етмәклә ишә башлајын вә сиздән аслы олмајан ишләри Аллаһа тапшырын. «Аллаһа ҝүвәнән кәсләрә Онун јардымы јетәрлидир» (Тәлаг-3).

Суал 28: Һәзрәт Ајәтуллаһ-үзма Сафинин һүзуруна. Салам!

25 јашым вар. Үч ајдыр евләнмишәм. Бу мүддәт әрзиндә анламышам ки, һәјат јолдашымын мәнә гаршы мүнасибәти писдир. Әсассыз бәһанәләрлә ајрылмаг истәјир. Аилә гурмаздан әввәл бир оғланла мүнасибәтдә олдуғуну е᾽тираф едиб. Фактлар да вар – ашиганә мәктублар, телефон нөмрәләри... Чох нәсиһәт вермишәм. Үмид етмишәм ки, бәлкә ислаһ олду. Һәтта ата-анасына бу барәдә дејәҹәјимлә ону һәдәләмишәм дә. өз имзасы илә е᾽тирафыны да алдым, амма тә᾽сирсиз олду.

Артыг ики һәфтәдир ки, дава-далашына ҝөрә атасы евинә апармышам. Бошанмаг фикриндәдир. Бошанмаг үчүн истихарә етдим, јахшы ҝәлди. Инди нә едим? Ағсаггаллара гулаг асым, јохса истихарәјә?

Онун өз е᾽тирафына ҝөрә мәним мә᾽нәви вә мадди ҹәһәтдән һеч бир нөгсаным јохдур. Онун әхлагындакы алчаглығы валидејнләринә билдирмәсән позғунлугла мәшғул ола биләр.

Үзр истәјирәм. Бүтүн мәсәләләри сизә ачыг шәкилдә чатдырмағы зәрури билдим. Хаһиш едирәм, нәзәринизи билдирәсиниз.

Ҹаваб: Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим.

Әтрафлы мә᾽луматым олмадығым үчүн сизин дахили ишиниз һаггында рә᾽ј верә билмәрәм.

Әввәла, бир нәфәр үчүн ејб олан сирри ифша етмәјин савабы вар. Бу иш зәрури олмаса, һарам вә ҝүнаһдыр. Она ҝөрә дә јолдашынызын сиррини ачмагдан чәкинин. Икиҹиси, талаг кишинин әлиндәдир. Әҝәр гадын талаг васитәси илә пис јола дүшә биләрсә, мүмкүн олан һалда ону бошамамаг јахшыдыр. Үмумијјәтлә, һалал ишләрин ән писи талагдыр.

Үчүнҹүсү, ағсаггалларын мәсләһәтини динләјиб-динләмәмәниз үчүн шәраити өзүнүз даһа јахшы билирсиниз. Һәр һалда мән дә сизин чәтинлијинизин һәлли, хејириниз үчүн дуа едирәм.