Peyğəmbər (s) deyib: «Mən elm şəhəriyəm, Əli də onun qapısı; elm öyrənmək istəyən qapıdan girməlidir!»
Tirmizi «Səhih» cild 5 səh. 637 3723-cü xədis;
Əhməd ibn Hənbəl «Fədail-səhabə» cild 2 səh. 634 xədis 1081;
Əbu Na’im «Hiylətul-övliya» cild 1 səh 64;
«Zəhair al-‘ukba» səh 77;
«Tarix mədinəti Dəməşq» cild 42 səh 378;
«Ər-riyad ən-nədara» cild 2 səh 159;
«Əs-Səvaiq əl-müxrəkə» cild 2 səh 357;
Hakim Nişapuri «Müstədrək» cild 3, səj. 126, 128, 226;
Cəlaləddin Süyyuti «Cəmul-cəvami» və «Camius-sağir» cild 1 səh. 374, 415 xədis-2704;
Qirtəbi «İstiab» cild 2 səh. 461;
Xatib Xarəzmi «Mənaqib» səh. 49, «Məqtəlul-hüseyn» cild 1, səh. 43;
Əbul-Həccac Yusif ibn Məhəmməd Əndülisi «Əlifba» cild 1 səh 222;
Ibn Əsir Cəzri «Əsədul-ğabə» cild 4, səh. 22;
Təbəri «Riyazun-nəzrə» cild 1 səh. 129, «Zəxairul-uqba» səh 77;
Zəhəbi «Təzkirətul-huffaz» cild 4 səh. 28;
Bədrəddin Məhəmməd Zərkeşi Misri «Feyzul-qədir» cild 3 səh. 47;
Hafiz Əli ibn Əbu Bəkr Heysəmi «Məcməuz-zəvaid» cild 9 səh. 114;
Dimreyi «Həyatul-heyvan» cild 1 səh. 55;
Şəmsəddin Məhəmməd ibn Məhəmməd Cəzri «Əcnəl-mətalib» səh. 14;
Əsqəlani «Təhzibut-təhzib» cild 7 səh. 337;
Bədrəddin Mahmud ibn Əhməd Əyni «Umdətul-qari» cild 7 səh. 631;
Müttəqi Hindi «Kənzul-ummal» cild 11 səh 600 xədis-32889, cild 13 səh 147 xədis-36462, cild 6 səh. 156;
«Mizan əl-i’tidal» cild 6 səh 279 xədis 8008;
«Şərhi Camius-səğir» cild 3 səh. 46;
Hafiz Əli ibn Əhməd Əzizi «Ciracuk-munir şərhi Camius-səğir» cild 2 səh. 63;
Əbu Səlim Məhəmməd ibn Təlhə «Mətalibus-süal» səh 22;
Xətib Bağdadi «Tarix» cild 2 səh 377, cild 4 səh 348, cild 7 səh 173;
Yusif Səbt ibn Cövzi «Təzkirətu-Xəvasil-ummə» səh 29;
Süleyman Bəlxi «Yənabiul-məvəddə» bab 14;
Məhəmməd ibn Yusif «Kifayətul-Talib» 58-ci babı;
Məhəmməd ibn Əli Səbban «Əs’afur-rağibin» səh 156;
İbn Həcər «Səvaiq» səh 73;
İbn Səbbağ «Fusulul-mühimmə» səh 18;
İmam Əhməd ibn Məhəməd ibn Siddiq Məğribi bu hədis haqqında bir kitab yazəb: «Fəthul-mülkil Əli bisihhati-hədisi-babi-Mədinətil-elmi-Əli».
«Mən hikmət eviyəm, Əli də onun qapısıdır, hikmət istəyən qapıdan keçməlidir!»
Tirmizi «Səhih» cild 2 səh 214;
Hafiz Əbu Naim İsfahani «Hiylətül-övliya» cild 1 səh 64:
İbn Həcər «Səvaiq» 9-cu bab 2 fəslin 75-ci səh.;
Əli Müttəqi «Kənzul-ummal» cild 6 səh. 401;
Məhəmməd ibn Yusif «Kifayətul-Talib» 21 babını bu hədis üçün ayırıb.
Peyğəmbərdən (c) belə rəvayət edilir «Hikmət 10 yerə bölünmüşdür, Əliyə 9-u, digər bütün insanlara isə bir bölümü verilmişdir. Əli o bir qisimdə də hər kəsdən daha elmlidir».
Əbu Nəim İsfahani «Hilyətul övliya» cild 1 səh 65 («Fəzailu-Əli»də);
Məhəmməd Cərzi «Əsnəl-mətalib» səh 14;
Məhəmməb ibn Yusif Gənci «Kifayətul-talib» bab 48;
Müttəqi «Kənzul-ummal» cild 5 səh 156 və 401;
Süleyman Bəlxi «Yənabiul-məvəddə» bab 14;
Məhəmməd ibn Təlxə «Mətalibus-süal» səh 21.
Məhəmməd inb Təlhə Şafei «Mətalibs-süal fi mənaqibit Ali-Rəsul» kitabının 22-ci səhifəsində Qazi Bəğəvidən rəvayət edir: «Peyğımbır əshabından hər birini layiq oldğu bir işə təyin etdikdə, Əlini də hökm və əhkam məsələlərində məcul edərək belə buyurdu: Əli hamınızdan daha yaxşı hökm verəndir». Sonra Şafei belə deyir: «Bu hədis də göstərir ki, Peyğəmbər bütün elmləri Əliyə xas etmişdir. Çünki hökm vermə haqqı bütün elmləri bilən şəxsə məxsusdur. Eləsə də, həmin şəxsin əqli kamala çatmalı, haqqı batildən ayıra bilməli, qəflət və qələtdən uzaq olçalıdır».
Ömər belə rəvayət edir: «Əli bizim ən yaxşı hökm verənimizdir».
Siyyuti «Tarixul-xüləfa» səh 115;
Hafiz Ədu Naim «Hilyətul-övliya» cild 1 səh 65;
Məhəmməd Cərzi «Əsnəl-mətalib» səh 14;
Məhəmməd ibn Sə’d «Təbaqat» səh 459;
İbn Kasir «Tarixi-kəbir» cild 7 səh 359;
İbn Əbdülbirr «İstiab» cild 4 səh 38.
Muhubiddin Təbəri «Riyazun-nəzrə» kkitabının 2 cildinin 195-ci səhifəsində, Şeyx Süleyman Bəlxi Hənəfi «Yənəviul-Məvəddə»nin 56-cı babında Müaviyənin belə dediyini rəvayət edir: «Ömər ibn Xəttab hər hansı bir çətinliklə qarşılaşdıqda Əliyə müraciət edər və hökmü ondan alardı».
Əbül-Həccac Bəlvi «Əlifba» kitabının 1-ci cildinin 222-ci səhifəsində belə nəql edir: «Müaviyyə həzrət Əlinin şəhadətini eştdikdə belə dedi: Əli ibn Əbu Talibin ölümü ilə elm və fiqh də aradan getdi».
Məhəmməd ibn Yusif «Kifayətul-Talib» kitabının 37-ci babında istinad edərək Səid ibn Cübeyrdən, o da İbn Abbasdan Peyğəmbərin Ümmü Sələməyə belə buyurduğunu rəvayət etmişdir: «Bu Əli ibn Abu Talib...Əti mənim ətim, qanı mənim qanımdır. O, mənə nisbətdə, Harunun Musaya olan nisbəti kimidir; bu fərqlə ki, məndən sonra Peyğəmbər olçayacaqdır.
Ey Ümmü-Sələmə, bu Əli möminlərin əmiri, müsəlmanların ağası, elmimin xəzinəsi, vəsim və daxil olunan elm qapımdır. O, mənim dünya və axirətdə qardaşımdır, uca məqamda mənimlə birlikdədir. O, qasitin, nakisin və mariqin ilə döyüşəcəkdir».
«Məndən istədiyiniz şeyi soruşun. Soruşduğunuz hər şeyin cavabını verərəm».
Əbu Davud «Sünnən»in 356-cı səh;
Əhməd ibn Hənbəl «Musnad» cild 1 səh 278;
Buxari «Səhih» cild 1 səh 46 və cild 10 səh 241.
Həzrət Əli belə dedi: «Məndən soruşun. Allah-Təalaya and olsun ki, Qiyamətə qədər olacaqlar haqqında soruşduğunuz hər şeyi sizə xəbər verərəm. Məndən Allahın kitabını soruşun. Allah-Təalaya and olsun ki, hər ayənin gecə, yoxsa gündüz, yumşaq torpaqda, yoxsa dağda nazil olduğunu bilirəm».
Siyyuti «Tarixul-xüləfa» səh 124;
Süyyuti «Təfsiri-İtqan» cild 2 səh 319;
Təbəri «Riyazun-nəzrə» cild 2 səh 198;
Qəlani «Fəthul-bari» cild 8 səh 485, «Təhzibut-təhzib» cild 7 səh 338.
Другие материалы по теме
Источник: http://www.islam-news.ru |