İslam peyğəmbəri həzrət Məhəmməd (s) on üç il doğma vətəni Məkkə şəhərində İslam dinini təbliğ etdikdən sonra Yəsrib (Mədinə) şəhərinə hicrət etdi.
Bu hicrətin fəlsəfəsi ilk növbədə Peyğəmbərin (s) canının hifz olunması, həmçinin İslamın təbliği üçün əlverişli mövqe seçmək idi. İslam dini ictimai bir din olduğu üçün dini hakimiyyət qurulması, ilahi hökmlərin ictimaiyyətdə tətbiq olunması və nəhayət İslam dininin müdafiəsi üçün strateji mövqe seçməyə ehtiyac duyulurdu. Bu dini hakimiyyət Peyğəmbərin (s) risalətinin başlıca göstərişlərindən idi.
Peyğəmbər (s) yaranmış ilkin şəraitdən istifadə edərək öz risalətinin bu mühüm məqsədini həyata keçirdi. Mədinə şəhərində ilk İslam dövləti, bu dövlətin atributları, ədalətli qanunları və güclü ordusu yaradıldı.
Allahın Rəsulu ömrünün sonunadək ilahi vəhy və müqəddəs Qur’anın hökmləri ilə bu hakimiyyətin rəhbərliyini öz öhdəsinə götürdü.
Həzrət Məhəmmədin (s) dünyanı tərk edib əbədiyyətə qovuşması ilə bu hakimiyyət sona yetməli deyildi. Qiyamətə qədər bəşəriyyətin hidayətini öz öhdəsinə götürmüş İslam dini Peyğəmbərdən (s) sonra da ictimai rəhbərliyində, ədalətli hakimiyyətində qalmalı idi. Bu hakimiyyət Peyğəmbərin (s) xilafəti adlanır.
Xilafət hansı əsaslarla qurulmalıdır?
İslam hökumətinə kim rəhbərlik etməlidir? Bu rəhbər hansı yolla tə’yin olunmalı, kim tərəfindən seçilməlidir?
Hər hansı bir şəxs və ya dəstənin hakim və rəhbər olması üç yolla mümkündür:
1. İrsi yolla –hakim şəxs öldükdən sonra o şəxsin varisləri hakimiyyətə yiyələnirlər. Bu günədək ərəb krallıqlarında hakimiyyət irsi yolla tə’yin olunur;
2. Güc vasitəsi ilə – hamıdan güclü və varlı bir şəxs öz imkanlarından istifadə edərək zor gücü ilə özünü hakim e’lan edir. Bu şəxsin hakimiyyətə yararlı olub-olmaması heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. Bu hakimiyyətə itaət etmək icbaridir;
3. İcma və ya referendum – xalq səsvermə yolu ilə bir şəxsi hakimiyyətə tə’yin edir. Demokratik dövlətlərdə hakimiyyət səsvermə yolu ilə seçilir.
İslam hakimiyyəti və Peyğəmbərin (s) xilafəti bu üç yolun hansı biri ilə tə’yin olunmalıdır?
İrsi yolla İslam hakiminin seçilməsi tamamilə batil bir üsuldur. Heç bir şəxs atası hakim olduğu üçün hakimiyyət hüququ qazana bilməz.
Güc vasitəsi ilə hakimiyyətə gələn şəxsin də hakimiyyət hüququ məqbul sayılmır. Zülm və zor gücü ilə rəhbərliyə yiyələnən bir kəsin hakimiyyəti heç bir normal insan tərəfindən qəbul oluna bilməz.
İcma və ya referendum, başqa sözlə desək səsvermə yolu ilə hakimiyyətin tə’yin olunması müsəlmanlar arasında mübahisə doğuran məsələlərdən biridir.
Әhli-sünnə məzhəblərinin əksəriyyəti Peyğəmbərdən (s) sonra hakimiyyətin səsvermə yolu ilə tə’yin olunmasının zəruriliyini bildirirlər. Onlar, birinci xəlifə Әbu Bəkr ibni Qəhafənin xilafət və hakimiyyətinin bu yolla seçildiyinə e’tiqad bəsləyir və bu hakimiyyəti dini nöqteyi-nəzərdən məqbul hesab edirlər.
Şiə məzhəbində səsvermə yolu ilə Peyğəmbər (s) xəlifəsinin tə’yin olunmasını dini və elmi nöqteyi-nəzərdən düzgün hesab etmirlər. İslam hakimiyyətinin səsvermə və icma yolu ilə seçilməsinin İslam əsaslarına zidd olmasına aşağıdakı dəlil və sübutları gətirmək olar:
1. Xalqın əksəriyyətinin hər hansı bir məsələyə tərəfdar olması o məsələnin məqbul olması demək deyildir. İnsanlar ayrı ayrılıqda nöqsanlı ağıl, bə’zən səhv düşüncələrdən ibarətdirlər. Yüz və ya min səhv düşüncəli insan bir yerə toplansa belə, düzgün nəticəyə gələ bilməzlər. Bu toplantı yalnız və yalnız yüz və ya min səhv düşüncə və fikirdən ibarətdir.
Allah-taala Qur’ani-Kərimdə dəfələrlə xalqın əksəriyyətinin düşüncəsiz olduğunu, həqiqəti dərk edə bilmədiklərini bəyan etmişdir:
«Bu həqiqi bir dindir, lakin xalqın əksəriyyəti dərk etməzlər» (Yusif-40).
2. Biz ilahi hakimiyyəti digər hakimiyyətlərlə qarışdırmamalıyıq.
Bir şəxsə hakimiyyət verən şəxsin belə bir hüququ olmalıdır.
Hakimiyyət hüququ ilk növbədə Allaha məxsusdur. Allah-taala bu hüququ yalnız Özü istədiyi şəxsin öhdəsinə qoyur:
«Hökm yalnız Allaha məxsusdur».(3)
Qur’ani-Kərimdə bütün ümmətlərə hakimin yalnız Allah tərəfindən tə’yin olunduğu xəbər verilir:
«O zaman ki, Allah İbrahimi müxtəlif vasitələrlə imtahan etdi. İbrahim bu imtahanların öhdəsindən gəldikdən sonra, Allah-taala - səni bu ümmətə rəhbər və imam tə’yin etdim - dedi».(4)
Başqa bir ayədə Bəni-İsrail tayfasına tə’yin olunan hakim barəsində söhbət açılır:
«Onların arasında olan peyğəmbər dedi: Allah-taala Talutu sizə hakim qərar verdi».(5)
Bu ayələr və onlarla digər ayə bizə açıq şəkildə bəyan edir ki, dini hakimiyyət yalnız və yalnız Allah-taalaya məxsus olan bir hüquqdur. İnsanlara şax damarından yaxın olan Allah Öz ilahi hakimiyyətini istədiyi şəxsin öhdəsinə qoya bilər. Beləliklə, qeyd etdiyimiz üç yolun heç biri ilahi hakimiyyətin tə’yin olunması üçün düzgün sayılmır.
Şiə məzhəbinin əqidəsinə əsasən xilafət və rəhbərlik Allah-taalanın əmri ilə Peyğəmbər (s) tərəfindən tə’yin olunmalıdır.
Другие материалы по теме
Источник: http://al-shia.com | 