Nəfsi öyrədib yetişdirmənin, seyr və süluk edib Allaha yaxınlıq mövqesinə çatmanın yollarından biri də insanın içində mənşəyi olan əxlaqi fəzilət və dəyərləri yetişdirməkdir. Gözəl əxlaq insanın mələyi idi ruhuyla uyğunlaşma təmin edən dəyərlərdir. Bu dəyərləri yetişdirməklə uca Allaha yaxınlıq (kurb) mövqesinə çatana qədər insanın insaniyyəti getdikcə mükəmməlləşər. Aləmlərin rəbbinin müqəddəs şəxsi bütün kamalların qaynağıdır və insan yüksək aləmdən olduğu üçün, pak və pisliklərə, günahlara bulaşmamış fitrətiylə yüksək aləmlə uyğun olan insani kamalları tanımaqda və təbii olaraq onlara temayül etməkdədir. Başqa sözlə bütün insanlar, bütün əsrlərdə ədalət, fədakarlıq, düzgünlük, dürüstlük, hədiyyə, emanetdarlık, xeyr severlik, cəsarət, səbr, dözüm, elm, yaxşılıq etmə, məhrum və zəif düşənləri müdafiə etmə, təşəkkür etmə, əliaçıqlıq, comərdlik, sözündə durma, təvəkkül, təvazö, əhv və hədiyyə, yumşaqlıq və halqa xidmət etmək kimi gözəl ahlakınç yaxşı oluşunu idrak etməkdədirlər.
Allah-u Təala Quran- ı Kərimdə belə buyurmaqdadır: "Onu (nəfsi) təmizləyib təmizləyən həqiqətən qurtuluş tapmışdır. (And olsun) nəfsə və ona bir nizam içində forma verənə; sonra ona fücurunu (sərhəd tanımaz günah və pisliyini) və çəkinməsini ilham edənə. Onu təmizləyib təmizləyən həqiqətən qurtuluşa çatmışdır. Və onu (üsyanla, günahla, pozulmalarla) örtüb qucaqlayan da, əlbəttə dağıtmaya uğramışdır. "[1]
Əxlaqi xüsusiyyətlər təkrarlan ınca nəfsdə təsir buraxıb bacarıq və insanın varlığının bir parçası halını alarlar. ONun quruluşçuluğunda, nə qədərliyində və hətta nə oluşunda təsirlidirlər. Dolaysıyla İslamın əxlaqa qarşı xüsusi bir diqqəti vardır. Əxlaqiyyat İslamın böyük bir hissəsini təşkil etməkdədir. Əxlaq haqqında yüzlərlə ayət-i kərimə və hədis-i şərifə vardır. Hətta Quran-ı Kərimdəki ayətlərin əksəriyyətini əxlaqi buyruqlar təşkil etməkdədir və hekayələrin böyük əksəriyyəti belə əxlaqi bir hədəf daşımaqdadırlar. Belə ki Quran-ı Kərimi eyni zamanda bənzərsiz bir əxlaq kitabı olaraq da tanıda bilərik.
Əsasən nəfsi təmizləyib təmizləmək və gözəl əxlaq ı öyrətmək peyğəmbərlərin böyük hədəflərindən biri idi. Hz. Rəsul-ü Əkrəm (s. a. a) da özünün peyğəmbərliyə göndərilişinin hədəfini əxlaqi dəyərləri yetişdirib mükəmməlləşdirmə olaraq tanıdaraq belə buyurur: "Mən Allah tərəfindən əxlaqi dəyərləri tamamlamaq üçün göndərildim. "[2]
Hz. Rəsul-ü Əkrəm (s. a. a) halqa belə buyururdular: "Sizə əxlaqi dəyərləri tövsiyə edirəm. Çünki Allah-u Təala məni bunun üçün göndərmi şdir. "[3]
Rəsulullah (s. a. a) yenə buyurmu şlar ki: "Qiyamət səhrasında insanın əməl tərəzisinə gözəl əxlaqdan daha fəzilətli bir şey buraxılmaz. "[4]
[1]- Şems / 9.
[2]- Müstedrek-ul Vesail, c. 2, s. 282.
[3]- Bihar-ul Envar, c. 69, s. 375.
[4]- Kafi, c. 2, s. 99.
Hazırlayan: ruhullah.com
Источник: http://www.ruhullah.com |