Hacı İlqar İbrahimoğlu: "Dərin İslami maarifləndirmə olmadan şəxsiyyətin keyfiyyət dəyişikliyindən danışmaq mümkün deyil" Bu gün bütün dünyada dini böhran hiss olunur. Bu səbəbdən dinə qayıdış prosesi gedir. İnsanlar, mahiyyətcə, özlərinin axtarışındadırlar, onlar robotlaşmanı, yəni məhdud empirizm çərçivəsində həyatı bəyənmirlər, yalnız texniki-maddi müstəvidə yaşamaqdan beziblər. İnsanlar eyni zamanda mənəvi tələbatların da ödəndiyi alternativ, paralel variant axtarışındadırlar. Bu axtarışda islam çıxış yollarından biridir. Bu barədə Turana müsahibəsində DEVAMM rəhbəri Hacı İlqar İbrahimoğlu bildirib. O, söhbətin rasional, fəlsəfi potensiala malik əsl İslamdan getdiyini dəqiqləşdirib. "Axı bütün dünyada çox sayda intellektual və hətta keçmişdə dindən tamamilə uzaq olan insanlar İslama müraciət edirlər. Azərbaycanda analoji proses gedir. Bundan başqa, Azərbaycanda şüurlu seçim və İslama gəliş müşahidə olunur. Bu, İslama etnik mənsubluq deyil". Eyni zamanda, İlqar İbrahimoğlu "dəblə ayaqlaşma" məqamını da təkzib etmir. Əgər 80-ci illərin sonu - 90-cı illərin əvvəllərində İslama gəliş milli özünüdərkin yüksəlişi, şüurlu seçim, maneə və anlaşılmazlıqların aradan qaldırılması dalğasında baş verirdisə, indi vəziyyət bir qədər dəyişib. Xarici atributika, simvolikaya maraq elementləri var. Bununla belə, seçimin şüurluluğu Azərbaycan möminlərini Türkiyə və ya İrandakı eyni dindarlardan fərqləndirir. "Bizdə fəlsəfə və anlayış daha çoxdur. Və ümumiyyətlə, keçmiş SSRİ respublikalarında dindarlar ənənəvi İslam ölkələrindəki dindarlardan fərqlənirlər. Burada 70 illik dinin ümumi repressiyası dövrü də rol oynayır. Bundan başqa, bizdə dinə başqa ölkələrdəkindən daha çox dərk edilmiş və tənqidi yanaşma mövcuddur. Azərbaycana başqa müsəlman ölkələrindən daxil olan ədəbiyyat adətən Azərbaycan müsəlmanlarının mənəvi tələbatını ödəmir, belə ki, "onun neyro-linqvistik anlayış səviyyəsinə və təcrübəsinə uyğun deyil", İlqar İbrahimoğlu belə hesab edir. Dindarların sayının xüsusən gənclər arasında artmasına gəldikdə isə, təəssüf ki, kəmiyyətin artması həmişə keyfiyyətin artması ilə müşahidə edilmir. Səbəb ondadır ki, ölkədə dərin İslami maarifləndirmə üçün imkan yoxdur, demokratik vəziyyət mövcud deyil. Yəni müsəlmanlar və İslam maarifi TV, qəzetlər və vətəndaş cəmiyyəti qədər əziyyət çəkir. Dərin İslami maarifləndirmə olmadan şəxsiyyətin keyfiyyət dəyişikliyindən danışmaq olmaz. Bu, birbaşa ölkədəki vəziyyətlə bağlıdır - bu, ölkədə hüquq və azadlıqların bir hissəsidir. Bu vəziyyətə görə cavabdeh olan institutlar ölkədə müsəlman cəmiyyəti pulsunu hiss etmirlər. Bundan başqa, onlar korrupsiyaya uğrayıblar. İlqar İbrahimoğlunun fikrincə, ölkədə İslam adı altında gizlənən radikal qruplaşmaların inkişafı birbaşa ətrafda baş verənlərlə bağlıdır. İlk növbədə, hər şeyin səbəbkarı korrupsiyadır, hər şey alınır və satılır. Bundan başqa, TV-də dini verilişlərə qadağa qoyulur. Bu, müxtəlif növ radikallar üçün zəmin yaradır. Əgər ehtiyac sivil şəkildə ödənmirsə, müxtəlif dini fırıldaqçılar bundan istifadə edir. "Əgər insanlar orijinalla tanış ola bilmirlərsə, surətə müraciət etmək məcburiyyətindədirlər", - deyə İbrahimoğlu bildirib. Bütün bunlar demokratiya və vətəndaş nəzarətinin olmaması ilə bağlıdır. Amma istənilən halda, cəmiyyət dinsiz mövcud ola bilməz. Əgər bu yalnız dəbə uyğunlaşmadırsa, onda bu, İslam dininin mənəvi tərkib hissəsinə heç bir aidiyyəti olmayan mənfi təzahürdür.
|