Bilindiği üzrə NATOin quruluşunda istifadə edilən səbəb, kommunist hədə idi. Buna görə şərq blokunun çökməsindən və söz mövzusu hədənin ortadan qalxmasından sonra NATOin varlığı müzakirə edilməyə başlanmışdı.

Çünki quruluşunda və varlığını davam etdirməsində istifadə edilən səbəb ortadan qalxmışdı. Bu müzakirə mühitində ABŞ, varlıq səbəbi ortadan qalxsa da NATOin dağılmasına tərəfdar olmadı.

Söz mövzusu müzakirə mühitində NATOin quruluşunun 50. ildönümü münasibətiylə Amerikada görkəmli bir sammit reallaşdırıldı. Söz mövzusu zirvənin bu dərəcə görkəmli edilməsinin məqsədlərindən biri NATOə yenidən bir məna və performans qazandırmaq idi. "50. il" münasibəti də bu məqsədlə qiymətləndirildi. O zaman NATOə "Avropa Təhlükəsizlik və Müdafiə etmə Şəxsiyyəti (ƏSDİ)" adıyla yeni bir funksiya yüklənməsi qərarlaşdırıldı. Söz mövzusu şəxsiyyət və funksiyanın məqsədi isə NATOə "dünya jandarmalığı" vəzifəninin verilməsi idi. Təbii bu jandarmalıq işini də ABŞın mənfəətləri və planları istiqamətində edəcəkdi. NATOin Kosovada aktiv rol almasının təmin edilməsi də işdə bu şəxsiyyətlə əlaqədar bir inkişafdır.

NATOə verilən bu yeni rol və söz mövzusu şəxsiyyət razılaşmasına görə, artıq NATO yalnız bir müdafiə etmə təşkilatı olaraq qalmayacaq, eyni zamanda bütün problemli bölgələrə əsgəri müdaxilədə ol/tapılma səlahiyyətini də əlində tutacaqdı.

Lakin ƏSDİ şəxsiyyəti, ictimaiyyətə çox mal olaşdırmadan və praktik həyatda özünü göstərə bilmədən KÖHNƏ oldu. Bunda bəlkə NATOə yüklənməsi istənən dünya polisliyi funksiyanının ABŞın dünya liderliyi iddiasıyla paralel planlanmış olmasına təşkilata üzv digər ölkələrin isti yaxınlaşmamalarının rolu vardı.

Bu vaxt NATOə yeni bir funksiya yüklənə bilməsi və varlığına səbəb meydana gətirilməsi üçün axtarışlar da davam etdi. İşdə bu axtarış mühitində "radikal İslam" deyə yeni bir hədədən danışılmağa başlanmışdı. ABŞ və işbirlikçileri, əllərindəki media orqanlarını da istifadə edərək bu hədəs(n)i, "terror hədəsi"ylə qaynaşdırma səyi içinə girdilər.

NATOin varlığını davam etdirməsinə səbəb olaraq "radikal İslam hədəs(n)i" ssenarilərindən faydalanma səyləri sürüyür. Bəzi istiqamətləndirmə mərkəzləri tərəfindən maliyyəyə edildiyi təxmin edilən təhrik ünsürlərinin, Müsəlmanların müqəddəs dəyərlərinə hücum etmə məqsədli məhsullarının da söz mövzusu səbəbi canlı tutma səylərinə xidmət məqsədiylə bazara sürtülür olması qüvvətlə olabiləcəkdir. Amma əlbəttə İslam dünyası, beynəlxalq imperializmin təhrik siyasətləriylə əlaqəsi olması səbəbiylə söz mövzusu iyrənc hücumlara reaksiyasız qalacaq deyil. Bu cür hücumların təhrik yönü olsa da, məna və məqsəd cəhətdən işğal siyasətlərinə bənzəyir. İşğallara reaksiyasız qalına bilməyəcəyi kimi, söz mövzusu iyrənc hücumlara da reaksiyasız qalına bilməz. Əhəmiyyətli olan güclərin birləşdirilməsi və imperializmin planlarını boşa çıxaracaq sanksiya gücünə sahib bir reaksiya ortaya qon/qoyula bilməsidir.

Əslində "radikal" xarakterizə etməsi bir yanıltmadan ibarətdir. Gerçəkdə NATOin və ona yön verən müasir müstəmləkəçi güclərin yeni hədəfləri yüksələn İslami şüurlanma və oyanış hərəkətidir. Qısacası İslamın və Müsəlmanlığı həyata hakim etmə səyinin şəxsən özüdür. Bu vəziyyət qarşısında NATOin, artıq bir anti-kommunist əsgəri ittifaq olmaqdan çıxaraq İslam əleyhdarı bir əsgəri ittifaqa çevrildiyini söyləyə bilərik. Bu çevrilmə, onu eyni zamanda bir "xaçlı-Siyonist İttifaqı" halına gətirmişdir.

Burada "xaçlı" şəxsiyyətinin "Xristian" şəxsiyyətiylə qaynaşdırılmaması lazım olduğunu da xatırlatmaqda fayda görürük. Hər nə qədər təhrif söz mövzusu olsa da "Xristian" və ya "Nasrani" anlayışı dini bir şəxsiyyəti və statüyü ortaya qoymaqdadır. "Xaçlı" zehniyyəti isə Xristianlığı siyasi və ideoloji məqsədlər üçün istifadə edən bir yayılma hərəkətidir.

Siyasətlərində və vasitələrində dəyişiklik olsa da, dünənki xaçlı zehniyyətiylə bu günki arasında bir fərqlilik olmadığını, xüsusidə Əbu Gureyb və Guantanamo həbsxanalarında reallaşdırılan insanlıq xarici işgəncə tətbiqləri, ümumiyyətlə işğal edilən torpaqlarda sərgilənən vəhşilik ortaya qoymuşdur. O işgəncələr bu günün xaçlılarının Müsəlmanlara duy/eşitdikləri kin və nifrəti eynilə dünənkilər kimi canlı tutduqlarını gözlər önünə sərmişdir.

NATOin dağılmaması üçün varlığına səbəb meydana gətirəcək yeni ssenarilərə müraciət edilməsinə baxmayaraq yenə də öz içində çürüməkdə olduğu hiss edilir. Bükreş Zirvəsi işdə bu çürümənin qabağına kəçilməsi və NATOin ABŞın arxasında dayanan əhəmiyyətli hədə gücü halına gətirilməsi məqsədinə istiqamətli əhəmiyyətli bir hücumdur. Amma ABŞ, Əfqanıstandakı əsgər sayını artırma mövzusunda istədiklərini qismən ala bildisə də, gənişləmə planını qəbul etdirə bilmədi.