Bismillahirrahmanirrahim

Livan Respublikanının hörmətli Müftisi hörmətli Şeyx Həsən Xalid

Allahın salam və rəhməti üzərinə olsun…

Ümmətimizin dərin bir qayğı içində olduğu və hər tərəfdən haradadırsa bütün bölgəni muhasara altına alan ciddi təhlükələrlə qarşı-qarşıya olduğu və bölgənin indiki və gələcək mövqesini təhlükəyə saldığı bir dövrdə bütün Müsəlmanların saflarını bir-birinə kenetleyecek güclü bir vəhdətə olan ehtiyac hər keçən gün daha da artmaqda və aşkar olmaqdadır. Bu vəhdət sayəsində Müsəlmanların parçalanmış safları və dağınıq səyləri öz ayaqlarının altını/qızılı görə biləcəkləri, öz gələcək və tarixlərinə yön verə biləcək və öz vəzifələrinə yerinə yetirmədə güvən duyğusunu özlərində hiss edəcək şəkildə birləşdirilməlidir. Söz birliyi, güclərin tək bir nöqtədə birləşdirilməsi və funksiyalığının artırılması dinimizin başlıca hədəflərindən olduğu və uca İslam Peyğəmbəri Hz. Məhəmməd Mustafa (səv) en əhəmiyyətli tövsiyələrindən olduğu kimi hətta bizlərin varlığımız, şərəfimiz və gələcək nəsillərimizin varlığına bağlıdır.

Bəli bu mövzu həyati əhəmiyyət daşıyan bir mövzudur. Bu birlikdəlik və vəhdət yalnız bir şüar və ya söz olmaqla qalmamalıdır. Əksinə düşüncənin bir əks olunması, ürəyin çırpınışı və yerinilməsi lazım olan bir yol olmalıdır. Gələcəyin quruluşlanmasında təməli meydana gətirməli və bu isə ancaq və ancaq böyük iman və inancdan qaynaqlanan səylər, səylər nəticəs(n)i reallaşdırma tapa bilməkdədir. Bu vəziyyətdə bütün dünyaya nümunə ola biləcək bir vəhdətə qovuşmuş olarıq.

Bu dövrdə öz təvazökar təcrübəmi sizin xidmətinizə təqdim etməkdəyəm. Daha əvvəl bundan dörd ay əvvəl "Dar'ul İfta" mərkəzində sizinlə etdiyim görüşmədə Müsəlmanlar arasında vəhdətin təmin edilməsi, başqa bir ifadəylə Müsəlmanlar arasındakı birlikdəlik və həmrəyliyin yayılması və onun düşüncə və romantiklik təməlinə oturdulmasının iki göndər mümkün ola biləcəyini ifadə etmişdim:

1 – Fiqhin birləşdirilməsi

Öz kökündə tək bir ünsürdən ibarət olan/yaranan İslam sarayı və ya səmavi kitab, inanc və öz başlanğıc və sonunda eyni fikiri müdafiə edən İslam ümməti detal və feri mövzularda da vəhdətə möhtacdır. Bu detallarda vəhdətin meydana gətirilməsi və ya onların bir-birinə yaxınlaşdırılması keçmiş liderlərimiz və alimlərimizin ən əhəmiyyətli hədəf və arzularından meydana gətir. Necə ki görürük ki Şeyx Əbu Cəfər min Məhəmməd min Məhəmməd min Həsən Tusi bundan tam min il əvvəl "Tətbiqi (uyğunlaşdırılmış) Fiqh" sahəsində "Xilaf" kitabını qələmə alır. Və ya Allame Hilli (Həsən min Yusuf min Mutahhar) "et/ət-Tezkire" kitabını yazmaqla rəhmətlik Şeyx Tusinin yolunu təqib edir.

Uyarlınmış fiqh, "Fiqh birlikdəliyinin bağlı olduğu mübarək toxumdur. Şəriət hökmlərinin vəhdəti ancaq onunla tamamlanacaq. Mövcud çağımızda isə bundan 30 il əvvəl böyük İslami dahilər və alimlər Qahirədə "Daru't taxarıb Beynel Mezahib əl İslam" (İslami təriqətlər arasında yaxınlaşma təşkilatı) adında bir mərkəz qurmuşlar. Bu mərkəzin qurucularından bəziləri böyük ustad Şeyx Mahmud Şeltut, Əl Ezher universiteti Şəriət fakültəsi başçısı rəhmətlik şeyx Məhəmməd mədəni və ya İran, Livan və İraqın qabaqda gələn alimlərindən Seyid Abdul Hüseyin Şerefuddin, Şiələrin böyük müctəhidlərindən Ayetullah Seyid Hüseyin Brocerdi, darut təqribin daimi ümumi sekretarı allame şeyx Məhəmməd Taki Qummu və qum İslami elmlər mərkəzi ustadlarından rəhmətlik Allame Tabatabaidir.

İslami təriqətlər yaxınlaşdırma təşkilatı öz böyük hədəflərini təqib faktorun/etmənin yanında eyni zamanda rəhmətlik atam imam Seyid Sadruddinin "Leva'il Həmd Fil Ahbar əl hasse vəl Amme" əsərini qələmə alaraq həyata keçirməyə çalışdığı idealı təsdiqləməyi hədəfləməkdə idi. Bu əsərində İslami təriqət və təriqətlərin bütün mövzularda birləşdikləri Peyğəmbər əfəndimiz səv. en hədislərini yığaraq Quranı Kərimdən sonra onu Müsəlmanlar üçün bir qaynaq və ortaq yön halına gətirmək istəmişdir. Başqa bir ifadəylə Uca İslam peyğəmbəri Hz. Məhəmməd səv. en sünnəninin birləşdirilməsi yönündə başladılmış bir iş idi. Bu mərhələdə Müsəlman alimlərdən digər bəziləri daha İslami təriqətlər və fiqhi haqqında əsər və araşdırmalar hazırlamış b. ulunuyorlar. daha sonra Fiqh sahəsində "Dairet'ul Maarif" əsərinin qələmə alınmasına sıra gəlir.

Necə ki bu dövrdə görürük ki Şam universiteti "əl-Mosuat'il Fıkhiyye" və ya Əl Ezher universitetinin isə "Mosuat'il ABŞın Döyənək əl İslami" əsərlərini hazırladıqlarını və ya zamanın böyük Müsəlman alimlərindən Seyid Məhəmməd Taki Həkimin ortaq fiqhin ümumi qanun və xəttləri ətrafından bir əsər qələmə aldığını görürük. Bu quruluşçu işlərin ilk təsirlərini isə İslami təriqət və təriqətlərin alimlərinin fiqhi fətvalarında görməkdəyik. Bu isə bizlərin Allah Təalanın lütf və sayəsində "Fiqhi vəhdət"in bir neçə adım/addımlığında olduğumuzu göstərməkdədir.

Bu proyekt xüsusi şərtlərdə yəni bizim Livandakı şərtlərimizdə uyğundur və daha erkən nəticəyə çatmaqdadır.. Bu yol, ortaq güclərin müxtəlif hədəflərin reallaşdırmas(n)ı yönündə səfərbər edilməsi olub başlı başına vəhdəti məqsəd qoyan bir yoldur. Onun sayəsində qarşılıqlı güvən duyğusu daha da artmaqda, ürəklər dincliyə qovuşmaqda və düşüncə və duyğu vəhdəti faktorlarından biri özünü göstərməkdədir. Bu hədəflərdən bəzilərin nümunə olaraq burada zikr etmək istəyirəm:

A)Şeri hədəflər :

Məsələn dini bayram və işarələrin birləşdirilməsi, Azan, camaat namazı vs. kimi ibadətlərin təşkilatlandırılması. Burada belə bir təklifi ələ alaraq araşdıra bilərik ki Ayparanın rü'yetinde müasir elmi üsullar və üfüqdə ayparanın rüyeti yolu metoduna baş vurula bilər. Bayram günü elmi metod və vasvasılıq içində təyin olunar və beləcə bütün Müsəlmanlar tək bir gündə bayramı qeyd edə bilər, problemlərin böyük bir hissəs(n)i, tətil məsələsi və qarşılıqlı ziyarətlər problemi aradan qaldırılmış olar. Bu vəziyyətdə daha əvvəlki fərqliliklərdən qaynaqlanan problemlər özbaşına aradan qaldırılmış olar. Azan mövzusunda da bütün Müsəlmanların birləşə biləcəyi tək bir azan modelində də birləşmək mümkün.

B) İctimai hədəflər:

Ortaq cəhdlərdən bir başqası da Müsəlman birliklər içərisindəki oxuyucu yazıçısızlıqlar, cəhalət, evsizliklə mübarizə, yetimlərin vəlayəti və əməkçilərin həyat səviyyələrini yüksəltmək yolunda reallaşdırma bulan cəhd və səylər olduqca sadədir. Bu məqsədlə lazımlı quruluşları meydana gətirə bilər və ya mövcud quruluşlarla daha çox maraqlana bilərik.

Görəsən bizlərin vətənpərvər duyğularımızın vəhdəti mövzusunda şübhəmi mövcuddur? Fələstinin kurtarılışında aktiv iştirak, hiyləgər düşmənin sərhəd tanımaz həvəsləri qarşısında Livanı dəstəkləmə vəzifəsi, Fələstin müqəddəs müqavimət hərəkəti güclərini dəstəkləmə vəzifəsi, davamlı teyakkuzda olma zərurəti, qardaş Ərəb dövlətləri ilə tam əməkdaşlıq, düşmənin təcavüzkarlıq və təcavüzlərinə cavab vermə zərurəti, başda Cənub Livan olmaq üzrə bütün Livanı güvən altına almaq və onun İsrailin buynuzlarını qıracaq güclü bir qala mövqesinə gəlməsini təmin etmək zərurəti açıqca hiss edilməkdədir.

Bütün bunlar ən kiçik bir görüş fərqliliyimiz ol/tapılmayan başlıca hədəflərdəndir. Bununla birlikdə bu hədəflərin tam olaraq təsdiqlənilməsi, məsuliyyətlərin daha dəqiq tədqiq edilməsi, bu ölkə və o biri İslam və Ərəb ölkələri səlahiyyətliləri və övladlarının səyləri arasında koordinasiya təmin edilməsi, bütün dünya Müsəlmanlarının səfərbər edilməsi zərurətini ortaya çıxarmaqdadır. Bu vəzifənin reallaşdırmasında gerçək bir iştirakda ol/tapılmaq üçün hamı/həmişə bir araya gələrək ortaq bir iş başlatmalı, öz aramızda təmin edəcəyimiz koordinasiya nəticəs(n)i onu təsdiqləməliyik.

Bunlar, şəxs-ı əlinizə etmək istədiyim təkliflər idi. Hadisələrin bütün ölçüsüylə ələ alınaraq araşdırılmasını və müxtəlif iş komitələri quraraq bu işləri bir an əvvəl başlatmanızı ümit edərəm.

Bu məktubun altına imza atmadan əvvəl diqqətlərinizi mübarək Ramazan ayının yaxınlaşmaqda olduğuna diqqətlərinizi çəkmək istəyərəm. Məlumunuz üzrə mübarək Ramazan ayı, Müsəlmanlar öz tarixi keçmişlərini və xatirələrini təzələmələri yönündə güclü bir haləti ruhiyə içinə girmələri yönündə bənzərsiz bir fürsətdir. Bu baxımdan ümit edərəm ki "Dar'ul İfta" məsullarını bir an əvvəl vəzifələndirər və onların "Şiələr yüksək İslami şuras(n)ı" propaqanda və nəşriyyat komitəsi üzvləri ilə əlaqəyə keçmələrini təmin etmiş olarsınız. Hətta dövlət təşkilat və quruluşlarında vəzifəli mömin və mütəxəssislərdən bəziləri də qatıla bilər və bu aya uyğun bir atmosfer meydana gətirilər.

O qardaşın İslam üçün sağlam və nuş içində olmasını Şiələr yüksək şurasındakı qardaşlarınız üçün müvəffəqiyyət xahiş edərəm.

[1] - Suruş jurnalı – Ədəd: 161 4. İl s. 34