Diqqətinin özünə yönəldiyi gənclik dövründə, ruh və bədəndən ibarət olan varlıq quruluşunun fərqinə varan gənc, içində olduğu dünyanın məhdudluqlarına ilişmədən özünü yerli yerinə mövqeləndirə bilməsi üçün, aşan və insanın varlıq özüylə üst-üstə düşən universal dəyərlər sisteminə ehtiyac duymaqdadır. Lakin gənclik dövründəki həqiqət həsrəti və məna axtarışı, maddi dəyərlərə və həzz mədəniyyətinə söykənən müasir dünyada qeyri-mümkün kimidir.

Bu məzmunda İslam dini və liderləri gənclərə çox əhəmiyyət vermiş, uca insani kamallara gənclik dövründə çatıla biləcəyini xatırladaraq, xüsusi bir təhsil metodu təqdim etmişdir.

İslamın imtina edilə bilməz təməl əsaslarından biri "Nəsil təhlükəsizliyi"dir. Bənzərsiz bir həyat nizamı olan İslam, ortaya qoyduğu "Ağıl, din, can, mal və nəsil təhlükəsizliyi" qaydasnın ilə insanlıq üçün əsla imtina edilə bilməz olan bu beş təməl ünsürün qorunmasını qəti bir dillə əmr etmiş, bunun təmini üçün qəti hökmlər qoymuşdur.

Bilindiyi üzrə, insan həyatındakı dərhal hər cür müsbət və mənfi davranışların kökləri, kiçiklik və gənclik dövrlərinə qədər uzanar, oralarda gizlidir. Ailevi həyatdan yapış da məktəb həyatına, ətraf həyatına qədər. Bütün insanlar ilk yaradılışda İslam fitrəti üzrə doğularlar; yetişdiricilərinin əllərində müxtəlif dinlərlə yoğrular, amma din fərqi məhfuz, xarakter dəyişməsnindeyə bir şey söz mövzusu olmaz. Çünki insanoğlu öz mahiyyətini dəyişdirməyə müqtədir deyil. Əfəndimiz (s. a. a) da bu gerçəyi: "Bir dağın yer dəyişdirdiyini eşitsəniz inanın; lakin bir insanın xarakterini dəyişdirdiyini eşitsəniz inanmayın; çünki xarakter, yaradıldığı hal üzrə olar." sözləriylə ifadə buyurmuşlar. Buna görə gənclik dövründə ibarət yaranan karekteristik xüsusiyyətlər islam-i bir şəkil tapmalıdır.

İslam cəmiyyətində tərtəmiz bir fitrətlə -yəni İslami həqiqətləri qəbul etməyə meylli olaraq- dünyaya gəldiyi qəbul edilən yeni nəsil, təmiz fitrəti pozulmadan mənəvi dəyərlərlə böyüdülməli, halal loxma və İslami tərbiyə ilə öyrədilməli və beləcə Quranın ifadəsiylə "göz nuru olacaq bir nəsil" yetişdirilməlidir.

Quran-ı Kərim, Rəhmanın xas qullarının; "Ey Rəbbimiz! yoldaşlarımızdan və nəsilimizdən gözümüzün nuru olacaq kəsləri bizlərə lütfkarlıq et!" deyə dua etdiklərini bildirməkdədir. Gözlərimizin nuru və süruru, könüllərimizi işıqlığı və xoşbəxtliyi olacaq gənc nəsil, dünya və axirət xoşbəxtliyinə səbəb olan nəsildir. Dualarında tez-tez "Allahım!.. Bərabər/yoldaşlarımızı və nəsilimizi bizim üçün bərəkətli et!" deyə niyaz edən Peyğəmbərimiz də (s. a. a.) da "Bərəkətli Nəsil"in əhəmiyyətini və dəyərini vurğulamaqdadır.

"Yeni bərəkətli bir nəsil" yetişdirmə vəzifəsiylə öhdəçilikli Əfəndimiz (s. a. a.), zülm və təzyiq əsri olan qaranlıq Orta Çağda, Cahiliyyət Dövründə, tikanlar və ayrı otları arasında həqiqətən gül kimi tərtəmiz tərtəmiz bir nəsil yetişdirmişdir.

Hz. Rəsulullah (s. a. a.) həyatını gənclərə həsr etmişdi. O, Rəhmət Peyğəmbəri olaraq gənclərə sonsuz sevgi, şəfqət və xoşgörüş ilə rəftar edirdi. ONun gətirdiyi Uca Dinin iman, cihad, təqva, ixlas, elm, ubudiyet və mədəniyyət anlayışı xüsusilə gənclərdə dərhal əks-sədasını tapırdı. Gənclər, İslamı qəbul etməyə yaşlılardan daha yaxın idi.

Peyğəmbərimizin bu vəzifəsnineynilə təlimatçılar içində etibarlıdır, mürebbiler nəsilləri mahir bir usta kimi tikməlilər. Polojik və sosioloji zəminə münasib bir quruluşlanmağa getməlilər. Ayaqları yerdən kəsilmiş his və həvəsləri bir fikir kimi qəbul edərək tətbiq sahəsinə qoymağa cəhd etməməlilər. Bu vaxt ifadə edək ki qurşaqlar arası sıçramalara, yeni nəsillərin əvvəlkiləri keçməsinə, bəlkə daha yerində ifadəsiylə -tıpkı bayraq aşırt təslimi kimi- onların yerlərinə keçmələrinə şüurlu bir şəkildə icazə verməlilər. Yaşca böyük olanlar, arxadan gələn daha qabiliyyətli nəsilə keçiş haqqı tanımadan əvvəl onları balanslı bir tərbiyədən keçirməli ki keçiş əsnası və sonrası hörmətə və o hörmət üzərinə qurulan mənəvi sistemə bir əlavəlik gəlməsin.

Gənclərdə bəzi əlavəliklər və qüsurlar görənlər, bunun məsullarının yalnız gənclər olmadığını, bu mövzuda ana-ata, yoldaş, ətraf, məktəb, sistem və rəhbərliyin mənfi qatqısı ola biləcəyini də göz qarşısında saxlamalıdırlar. Öz qüsurlarını gənclərə yükləyənlər yalnız özlərini aldatmaqdadırlar. Vəzifəmiz; sevimli Peyğəmbərimiz (s. a. a) kimi gəncliyə qucaq açmaq, gənclərin maddi-mənəvi problemləriylə maraqlanmaq, təməl İslami prinsiplərdən taviz vermədən gəncliyə dəstək olmaq, gənclərin cəsarətiylə yaşlıların təcrübəsini birləşdirə bilməkdir.

Hər insanın maddi-mənəvi qabiliyyətləri özünə görədir, mütləq bərabərlik əsla söz mövzusu deyil. Başqa sözlə heç bir insanın ideal bürcü, digər bir insanla eyni ola bilməz. Buna görə hər fərd, daha uşaqlıq dövründən başlamaq üzrə xüsusilə gənclik illərində xüsusi bir təhsil, təhsil və istiqamətləndirməyə tabe tutulmalıdır. Gerçəkdə gənc, idealize edildiyi "hədəf"ə özünü çatdıracaq infrastrukturu yenə gənclik Bu dövründə əldə edər. Gənclərin təhsilini üstlənənlərin (ana-ata, müəllim, alim…) Ona: "Saleh əməllər, möhkəm imandan doğular.", "Gənc Adam! Möhtac olduğun qüdrət, ürəyindəki möhkəm imanda mövcuddur." deyə bilmək üçün o iman və əməli şəxsən yaşayaraq ortaya qoyması lazımdır.

Hz. Rəsulullah (s. a. a) "Ey gənclər birliyi" deyə başlayan hədis-i şərifləriylə xüsusilə gəncləri xəbərdar edirdi. Gənclər ONdan götürdükləri cihad eşqiylə Uhud Döyüşü əvvəlində Mədinə xaricində döyüşmək üçün can atırdılar. Rəsul-i Əkrəmin (s. a. a) təqdirinə layiq olan gənclik; Kitabımızda; "Rəblərinə iman edən gənc adamlar" ifadəsiylə təqdir edilən Kəhf Səhabələri kimi imanlı, mücahid, əxlaq və fəzilət sahibi, Haqqı qışqırmaqdan qorxmayan cəsur gənclik idi.

ONun hədislərində, "Allaha qulluq içində çat/yeti

Müsəlman gəncin ikinci əhəmiyyətli xüsusiyyəti də təqvadır. O özünü günahlardan uzaq məbləğ, davamlı Allahın razılığını qazanmaq üçün çalışar, razılıq-i ilahiyyə yaxın və şeytandan uzaq olar. Onun tək bir hədəfi vardır, Allaha daha yaxşı bir qul ola bilmək, bunun içində bütün haramlardan çəkinər və bütün vacibləri də ən gözəl şəkildə yerinə yetirər.

Müsəlman gənc oyanıqdır, tez aldadılmaz, siyasətlə maraqlanar və Müsəlmanların problemlərini özünə dərd əldə edərək, həll üçün səylər.

Gənc adam; mənəviyyatın doruklarındadır, Allahın sevgisi və eşqinə çatmaq üçün ən böyük əyləncəsi rəbbiylə münacattır. Gecələri hər kəs yatdığı zaman o oyanar və eşqinin isbatı olan gözyaşlarıyla sevdiyiylə danışar. Çünki uca Allahın Hz. Musaya buyurmuş olduğu bu hədisi kutsiyi yaxşıca qavramışdır: "Ey Musa! məni sevdiyini söyləyən və sonra səhərlərə qədər yatan nə qədərdə yalançıdır, sevən sevdiyiylə olub onunla danışmaq istəməzmi?"

Arzulanan gənc nəsil, əxlaqi və mənəvi dəyərləri ön plana götürməlidir. Sevgi, hörmət, rəhmət, şəfqət, ədalət, xeyirxahlıq kimi insanı insan edən universal mənəvi dəyərləri ön plana almalıdır. Könül qazanma və ürək fəth etmə vəzifəsini ən şirin dillə və ən gözəl metodla yerinə yetirməlidir.

Gənc nəsil, günümüzün mənfi şərtlərində özünün mənən əriməsi belə dayansın, mənən əriməyə və degenerasiya olmağa üz tutan, çarəsizlik və həllsizlik içində qıvranan, intihar meyli və ya polojik böhran yaşayan gənc yoldaşlarını qurtarma əzm və qərarlığı daşımalıdır.

Müsəlman gəncliyin bir başqa xüsusiyyəti də, hər mövzuda ən güclü və ən üstün olmağa işidir, güclü möminin Allah nəzərində daha xeyirli və Allaha daha sevimli olduğuna inanan imanlı gənc, hər mövzuda güclü və üstün olmağa işlidir.